Anasayfa » balık » TÜRKİYE’NİN TATLISU BALIKLARI

TÜRKİYE’NİN TATLISU BALIKLARI


Tatlı su balıkları bakımından zengin olan ülkemizde, tatlısu göllerinin olduğu bölgelerde balıkçılık ve turizm gelişmiştir. Türkiye’de 40’nın üzerinde tatlısu balığı türü mevcuttur.

Bunların başlıcaları şu şekilde sıralanabilir:

Tatlısu Levreği (Perca fluviatilis):

Kuzey bölgelerimizdeki akarsu ve göllerle bunların denizle ilişkili acısu bölgelerinde yaşar. Boyu 20-35, en çok 50 cm olabilir. Fazla göç etmeyen yumuşakçalar, küçük balıklar ve balık yumurtalarıyla beslenir. 70- 80 C sularda Mart-Haziran ayları arası üreme yapar. Beyaz ve lezzetli eti taze olarak tüketilir. Olta avcıları için de değerli bir balıktır.

Tatlısu Levreği (Perca fluviatilis)

Mini inci balığı (Phoxinus phoxinus):

Trakya bölgesindeki akarsularda yayılış gösterir. 7-10, en çok 14 cm (dişileri) boyunda olur. Suyu berrak, oksijeni zengin akarsu ve göllerin dibi çakıllı bölgelerinde, su yüzeyindeki böcekler, sinekler, dip hayvancıkları ve balık yumurtaları yiyerek yaşar. Küçük, hareketli ve kurnaz bir balıktır. Mayıs-Haziran ayları arası yaklaşık bin yumurtasını taşlara yapıştırır. Üreme devresinde başının üstünde inci benzeri pullar oluşur. Alabalık yumurtalarını aşırı tüketmesi nedeniyle zararlı bir canlı sayılır.

Mini inci balığı (Phoxinus phoxinus)

Noktalı İnci Balığı (Albumus bıpunctatus):

Karadeniz, Trakya ve Marmara’daki akarsularda yaygındır. Boyu 9-13, en çok 16 cm olur. Temiz ve hızlı akan suların dibe yakınlarında, zaman zaman akıntılara karşı yüzerek yaşar. Küçük planktonlar ve dip hayvanlarını yiyip, su yüzeyindeki sinekleri avlayarak beslenir. Mayıs-Haziran arası üreyerek yumurtalarını kumlu, çakıllı sahillere bırakır. Avcılıkta yem olarak kullanılır; ama tabiattaki değeri daha önemlidir.

Noktalı İnci Balığı (Albumus bıpunctatus)

Ot Sazanı ( Ctenopharyngodon idella ): 

OT SAZANI ( Ctenopharyngodon idella )

Pullu sazan(Cyprinus carpio: 

<13.-14. Yüzyıldan beri kültür üretimi yapılan, kolay yetişen, eti lezzetli, ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. 3-4 yaşlarında olgunlaşıp 200-300 bin yumurta verir. Ortalama 30-40 cm boy ve 500-bin gr ağırlıkta olur. Sportif avcılığı değerlidir. Su böcekleri, kurtlar ve diğer hayvanlarla beslenir.

Pullu Sazan (Cyprinus carpio)

Tatlısu Sardalyası (Clupeonella abrau muhlisi): 

İlk kez Rusya’nın Abrau Gölü’nde bulunmuş, 1943’te de ülkemizde Ulubat Gölü’nde rastlanmıştır. İznik Gölü’nde de yaşamaktadır. Boyu 7-8, en çok 12 cm olan, sürü halinde dolaşan bir Ringa/Tirsi türüdür. Planktonlar, küçük su hayvanları ve omurgasızlarla beslenir. 2-3 yaşlarında olgunlaşıp, 10-140 C sularda Haziran-Ekim aylarında yumurtalarını açık suya bırakarak ürer. Eti bölgesel olarak tüketilir. Daha ziyade alabalık yetiştiriciliğikfcnyesinde gerçekleştirilmiştir. 1950-1960 yılları, Türnde yem olarak değerlendirilir.

TATLISU SARDALYASI ( Clupeonella abrau muhlisi )

Somon:

<Anavatanı Kuzey Amerika’dan dünyaya yayılmış, üretilmek üzere ülkemize getirilmiştir. Boyu ortalama 60-100 cm, ağırlığı da 3-15 kg olabilir. 150 cm’ye ulaşanları da olur. Hızlı akarsuların oksijeni bol, temiz sularında yaşar. Doğal yetişenleri 2-3 m yükseğe atlaya sıçraya yüzerek 2-3 bin km’lik nehir kaynaklarına ulaşıp, burada Ekim-Kasım ayları arası ürer. Yavrular tekrar acısulara iniş yapar. Yetişkinleri denize de uyum gösterir. Etoburdur. Böcekler, sinekler, kabuklular ve irili ufaklı balıklarla beslenir. Tatlısu balıklarının eti en lezzetli olanıdır. Ayrıca yumurtasından kırmızı havyar elde edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

Sudak: 

Sudak balığı (Sander lucioperca)

Siyah sazan:

‘Çamur Sazanı’ da denir. En çok 80 cm boya ulaşır. Sakin akan nehirlerin çamur veya kumlu zeminlerinde, derinlerde kabuklular ve yumuşakçalarla beslenerek yaşar. Eti lezzetlidir. Çin’de üretimi yapılmasına karşın, ülkemizde hayatı ve değerlendirilmesi henüz araştırılmaktadır.

SİYAH SAZAN (Mylopharyngodan Piceus)

Tahta balığı:

Marmara Bölgesi’nde ağır akışlı nehirlerin sıcak, sığ ve bitkisi bol bölümlerinde yaşar. Göllerde de hayat gösterir. Planktonlar, küçük canlılar ve bitkilerle beslenir. Mayıs-Temmuz ayları arası üreme yapar. Çok yavaş büyür. 3-5 yaşlarında 10-12, en çok 25- 35 cm boyda olabilir. Eti çok kılçıklı ve lezzetsizdir. Genelde “ekon balıkları”nın yetiştiriciliğinde yem olarak kullanılır.

Tahta balığı (Blicca bjoerkna)

Taşaltı balığı:

Kuvvetli akan dere ve ırmakların berrak sularında, taşlar arasında yaşar. Boyu ortalama 12-13, en çok 20 cm olur. Su içindeki yavru balıklar, bitkiler ve özellikle alabalık yumurtalarıyla beslenir. Kendisi ise tatlısu levreği ve turna balığı için yem olur. Üreme devresi Şubat-Mayıs ayları arasıdır. Eti gevrek ve lezzetlidir.

Taş Altı Balığı (Cottus gobio)

Taş ısıran balığı: 

Yavaş akıntılı nehirler veya göllerin suyu berrak, kumlu zeminlerinde yaşar. Çeşitli türleri vardır. 5-12 cm boyda olabilen taş ısıran, gününü kumlu diplerde geçirip geceleri avlanır. Küçük organizmalar ve hayvanlarla beslenir, bu arada avlarıyla birlikte kumları da ağzına alarak çiğner. Nisan-Haziran ayları arası ürer ve yapışkan yumurtalarını taşlara, köklere, bitki saplarına bırakır. Taş ısıran balıkları tabiat dengesi yönü ile değerlidir.

Taş ısıran balığı

Tatlısu kefali: 

Ülkemizin çeşitli bölgelerinde yaygın olan, hızlı akan dere veya nehirlerde yaşayan, 7-10 yaşlarında 30-40 cm boy ve 600-bin gr ağırlığa erişen bir kefal türüdür. Yavru safhasında küçük kurtlar, karides ve böcek yavrularıyla beslenirken, büyüyünce ot da yer. Yaşlandıkça yırtıcı olup, kurbağa ve sıçrayarak su dışındaki kelebekleri de yiyebilir. Nisan-Haziran ayları arası 45-50 bin yumurta dökerek ürer. Tür Etinin lezzetsiz ve değersiz oluşuna karşın avcılığı çok makbuldür.

TATLISU KEFALİ (Leuciscus cephalus)

Trakya levreği:

Trakya’nın Karadeniz sahillerine dökülen ağır akışlı nehirlerle bunların deniz bağlantılı acısu bölgelerinin kumlu zeminlerinde sürü ile yaşar. Boyu 18-35 cm olur. Kurtlar, balık yumurtaları, küçük kabuklular ve sinek larvalarıyla beslenir. Oburluğu, diğer değerli balıkların besinleriyle yumurta ve larvaları için zarar vericidir. Üremelerini Nisan-Mayıs ayları arasında yapar. Eti lezzetlidir. Bol avlanılması tabiat için yararlı olur.

Trakya Levreği (Gymnocephalus cemua)

Turna balığı: 

Karadeniz’e akan nehirlerin berrak ve bol bitkili sularında, ayrıca çeşitli göllerimizde yaşar. Tatlısu balıklarının en hareketlisi ve en yırtıcısıdır. Tüm balıklara, hatta yaban ördeklerine saldırır. Kendi yavrularını da yediği olur. Hayat şartları elverirse 20-25 yıl yaşar. Erkekleri en çok 100, dişileri ise 150 cm’ye kadar büyür. 2-3 yaşından itibaren ilkbahar aylarında yaklaşık 200 bin yumurta vererek üremeye başlar. Genç ve küçüklerinin (1-3 kg) eti lezzetlidir. Spor avcılığının en ünlü balıklarındandır.

TURNA BALIĞI (Esox lucius)

Yayın Balığı: 

Akarsu ve göllerde yaşayan balıkların en büyüğü ve aynı zamanda en uzun yaşayanıdır. Ortalama 1-2m’den 3 m’ye kadar boy ve 150 kg ağırlığa erişebilir. 35-40 yıldan 100 yıla kadar yaşayabilir. Yavaş akan nehirler ve göllerde, dipte hareketsiz yatarak yaşar. Etobur bir balıktır. Su altındaki bütün hayvanları yiyebilir. Mayıs-Haziran ayları arasında, gece sessizliğinde yumurta döker. Dişileri ağırlığına oranla kg başına 7 bin-25 bin yumurta döker. Tatlısu balıkları içinde eti en lezzetli olanlardan biridir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

Yayın Balığı (Silurus glanis)

Yılan balığı:

Erkekleri 35-50, dişileri 45-100 cm boyda olabilen, hem tatlı hem de tuzlu sularda yayılış gösteren bir balıktır. Doğumu ve üç yıllık gelişmesinden sonra tatlı sulara girer. 8-20 yıl buralarda kaldıktan sonra tekrar üremek için Atlas Okyanusu’nda Sargossa Denizi’ne yönlenir. Burada 70-100 C sularda, yaklaşık bin- 3 bin m derinlerde milyonlarca yumurta döker. Dönüşü başarabilen yavrular tekrar acısu bölgelerine gelir. Yırtıcı ve obur bir canlıdır. Yumuşakça, kabuklular ve balıklarla beslenir. Etinin lezzetli oluşunun yanı sıra yetiştirmeye uygunluğu ile de ekonomik değeri çok yüksektirAcıbalık: Trakya, Marmara ve Karadeniz’de ağır akışlı akarsular veya göllerde yaşayan acıbalık, bitki ve küçük hayvancıklarla beslenir. Ortalama 5-6 cm uzunluğunda olan balığın üreme devresi Nisan-Haziran ayları arasıdır.

YILAN BALIĞI (Anguilla Anguilla)

Afanyus Balığı: 

Ege ve Akdeniz’in sahillerine akan iç sularda yaşar ve nehirlerin yavaş akıntılı veya sakin bölümlerinde yuvalanır. Acı ve tuzlu sulara da uyum gösteren balığın boyu 5-6 cm’dir. Kabuklularla ve özellikle su yüzeyindeki sinek-böcek larvalarıyla beslenir. Bahar aylarında üremesini gerçekleştirir ve yumurtalarını su bitkilerinin üzerine bırakır. Akvaryum balığı olarak da yetiştirilir.

AFANYUS (Aphanius Fasciatus)

Ankara çamurbalığı: 

İç ve Doğu Anadolu’nun göl ve akarsularında yaşayan Ankara çamurbalığı, zeminlerde emdiği çamurdan küçük hayvanlar, böcekler ve larvaları seçerek beslenir. 6-7 cm’ye kadar büyüyebilen balık, sığ suların yüksek ısısına dayanabilir. Mayıs-Haziran ayları arasında yapışkan yumurtalarını kıyıların kumluk ve çakıllarına bırakarak üremesini gerçekleştirirken, tabiatın dengesinin korunmasında rol sahibidir.

ANKARA ÇAMURBALIĞI (Neomacheilus angorae)