Takvimler ile ilgili genel bilgiler. Takvim nedir çeşitleri nelerdir, nasıl oluşmuştur? Eski Türklerde ve Araplarda takvim nasıldı?
Zamanı yıllara, aylara ve günlere ayıran yöntemdir. Bir yılın, günlerini, aylarını, sayılı günlerini gösteren çizelge ya da deftere denir.
Zamanın akışını değerlendirmek için kullanılan ilk sistemlerin kaynağı, tarımın ve hayvancılığın gelişmesiyle bağlantılıdır. Tarih öncesi insanın, yağmur, kuraklık gibi iklim olayları ile Ay’ın safhaları, gökyüzünde Güneş’in konumunun değişmesi. Güneş’in doğuşundan hemen önce ya da batışından sonra belirli yıldızların ufukta gözükmesi ya da kaybolması gibi astronomi olaylarının düzenli olarak tekrarlanışı arasında bir benzerlik kurmuş olması mümkündür Ancak bu astronomik olayların takvim düzenlenmesinde kullanılması, neolitik çağda gerçekleşmiştir.
İnsanın zamanı bölmek için, ilk olarak gözlenmesi en kolay olan Ay olaylarından yararlandığı tahmin edilmektedir.
Gregoryen Takvimi: Jülyen takviminin benimsediği 365 1/4 günlük itibari yıl iki ilkbahar gününün eşitliği arasındaki aralık olan, 365 gün 5 saat 48 dakika ve 46 saniye süreli tropik yıla göre, 11 dakika daha uzundu. Paskalyanın yaklaşık olarak kutlanacağı günün tespiti gibi dinî bir gerekçenin de varlığı Papa XIII. Gregoriusu, 1582’de bu uyumsuzluğu gidermeye yöneltti. Bu farkı ortadan kaldırmak için 10 gün silindi. Böylece 4 Ekim 1582’nin ertesi günü 15 Ekim sayıldı. Yüzyılları gös teren yılların 400 e bölünememesi halinde bununla artık yıl olmayacaklardır bu yüzden 1700, 1800, 1900 artık yıl sayılmadılar. 1500 ise artık yıl sayıldı. Fransa ve İtalya’nın daha 1582’de uygulamaya başladığı bu takvimi, Almanya 1700de, İngiltere 1751’de,Bulgaristan 1917’de,SSCB 1918’de,Romanya 1919’da, Yunanistan 1923’te Türkiye 1928’de kabul ettiler.
Hicri Takvim: Hz Muhammed in Mekke’den Medine’ye göç tarihi olan 622 yılını başlangıç tarihi alır. Yıllar, 12 Ay ayına bölünmüştür. Aylar, sırayla bir 30, bir 29 çeker ve yaklaşık olarak yeni Ay’la başlar. Yıl normal olarak 354 gündür, bu yüzden Güneş yılına göre her 32 1/2 yılda, bir yıl kaybedilir. Dokuzuncu ay oruç ayı olan Ramazan’dır.
Rumi Takvim: Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göç tarihini başlangıç almakla birlikte Güneş yılına göre düzenlenmiştir. Bu sebeple Hicri takvimden daha ileridir.