159
Berat Kandili Nedir?
Berat Kandili, (Berâet Kandili), (Arapça: ليلة منتصف شعبان, Şaban’ın yarısı) İslam dininde kutsal kabul edilen gecelerden biridir. Şaban ayının 14. gününü 15. gününe bağlayan gecesi Berat gecesidir. Osmanlı İmparatorluğu’nda II. Selim’den itibaren minarelerde kandil yakılmasıyla kandil adını almıştır.
Berat (Berâet), Arapça’da temize çıkma anlamına gelir. Bir takım İslami olduğu iddia edilen inanca göre bu gecenin bereketli ve feyizli bir gece olması sebebiyle Mübarek Gece; günahların affı ve kulların temize çıkarılması sebebiyle de Berat Gecesi ve kulların ihsana kavuşmaları nedeniyle de Rahmet Gecesi gibi adlar da verilmiştir.
Berat Kandili; Ramazanın müjdecisi…Şaban ayının yarısı gecesi…
Berat… borçtan, hastalıktan, suç ve cezadan beraet etme, kurtulma… günahlardan arınma, temize çıkma, ilâhî af ve rahmete nâil olma…
Berat gecesi de diğer gecelerimiz gibi her birimiz için birer, tefekkür, tezekkür ve yenilenme gecesidir.
Berat; kırılan kalpleri onarma, dargınlık duvarlarını yıkma, kin, nefret ve intikam duygularını aşma günüdür. Yüce Yaradan’ın affına erebilmek için yaradılanı affetme günüdür.
Berat; bizlere her türlü şer, kötülük, zulüm, haksızlık ve adaletsizlikten beri olmayı, onlardan teberra ederek uzak kalmayı öğretir.
Hz. Peygamberimiz (S.A.V) şöyle buyurur:
“Şaban ayının 15. gecesini ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü Yüce Allah, bu gece dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve ‘Yok mu tövbe eden, tövbesini kabul edeyim! Yok mu rızık isteyen, rızık vereyim! Yok mu şifa isteyen, şifa vereyim!.. Yok mu başka isteği olan ona da istediğini vereyim” (İbn Mâce, Sünen, “İkâmetü’s-salât”, 191.)
Berat Kandili’nde Neler Yapılmalı?
Kur’an-ı Kerim okunmalı, okuyanlar dinlenmeli, uygun mekânlarda Kur’an ziyafetleri verilmeli, Kelamullah’a olan sevgi, saygı ve bağlılık duyguları yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
Peygamber Efendimize (s.a.s.) salât ve selâmlar getirilmeli, O’nun şefaatini ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmeli.
Tefekkürde bulunulmalı, “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah’ın benden istekleri nelerdir” gibi konular başta olmak üzere hayatî meselelerde derin düşüncelere girmeli.
Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli, manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk’a niyazda bulunulmalı
Küs ve dargın olanlar barıştırılmalı, gönüller alınmalı, kederli yüzler güldürülmeli.
Günahlara samimi olarak tövbe ve istiğfar edilmeli, idrak edilen geceyi son fırsat bilerek nedamette bulunulmalı.
Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı, vefa ve kadirşinaslık ahlâkı yerine getirilmeli.
Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, hürmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
Vefat etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli, iman kardeşliğine ait sadakati yerine getirilmeli.
Hayattaki manevî büyüklerimizin, hocalarımızın, anne ve babamızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat giderek veya telefon, mesaj yahut e-mail çekerek tebrik edilmeli, duaları istenmeli.
Başta bütün insanlık olmak üzere kendimize ve sevdiklerimize mümkün mertebe ismen dualar etmeli.
Berat Kandili’nde Okunacak Dualar
Beraet gecesinde kılınması tavsiye edilen Hayır Namazı vardır. 100 rekatlık bu namazı kılan kimse o sene ölürse şehitlik mertebesine nâil olur. Namaza şöyle niyet edilir;
“Ya rabbi , niyet ettim rızâ-yı şerifin için namaza. Beni afv-ı ilâhîne , feyz-i ilâhîne mazhar eyle. Kasvet-i kalbden , dünya ve ahiret sıkıntılarından halas eyleyip, süedâ defterine kaydeyle”
Her rekatte Fatiha’dan sonra 10 İhlas-ı Şerif okunur. İki rekatte bir selam verilerek 100 rekate tamamlanır.
Namazdan sonra ; Allâhü Teâlâ’nın “Hû” ism-i şerîfinin ebced hesabına göre değeri 11’dir. Resûlullâh Efendimiz’in isimlerinden “Tâhâ”nın ebced hesabıyla değeri 14 olduğu için aşağıdaki 11 şey 14 kere okunur. Bunlar;
1.İstiğfar:
2.Salevat-ı Şerife (Allâhümme salli alâ seyyidinâ muhammedin ve alâ âli seyyidinâ muhammed)
3.Fatiha-i Şerife
4.Ayet’ül-Kürsî
5.Tevbe Sûresinin son 2 ayeti besmele ile. (Lekad câeküm)
6. 14 kere Yâsîn, Yâsîn … dedikten sonra 1 Yâsîn-i Şerîf.(Yâsîn-i Şerîf’te 7 zahiri, 7 batini “Mübîn” vardır. Böylece o da 14 olur.)
7.İhlas-ı Şerif
8.Felak Sûresi
9.Nâs Sûresi
10. “Sübhânallâhi ve’l-hamdü lillâhi velâ ilâhe illallâhü vallâhü ekber. Velâ havle velâ kuvvete illâ billâhi’l-aliyyi’l- azîm.” duası 14 kere.
11.Salevat-ı Şerife 14 kere okunur ve dua edilir.(Allâhümme salli alâ seyyidinâ muhammedin ve alâ âli seyyidinâ muhammed). Salat-ı Münciye okumak daha efdaldir.
Berat Gecesi’nin Fazileti
Berat Gecesi “kısmet ve kader” gecesidir
Resulullah (asm) buyurdu ki:
“Şaban’ın yarısının gecesinde senenin tüm işleri kesin karara bağlanır. Yaşayacak olanlar, ölecek olanlardan ayrılıp yazılır.” (Suyuti)
Bir rivayette ise şöyledir:
“Şaban’ın yarısının gecesi, Allah-ü Teala ölüm meleğine, o sene öldürmek istediği her canlının ruhunu kabzetmesini vahiyde bulunur (isimlerini bildirir).” (Suyuti)
Berat Gecesi hikmetli işler birbirinden ayırt edilir
İbn-i Abbas’tan (ra) rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırt edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir:
Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi, ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her şeyi
n o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
n o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
Rızıkla alakalı defterler, Mikail’e (asm) verilir.
Savaşlarla ilgili defterler, Cebrail’e (asm) verilir.
Ameller nüshası, dünya semasında görevli melek olan İsrafil’e (asm) verilir ki; bu büyük bir melektir.
Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail’e (asm) teslim edilir.
Fahreddin Er-Râzî”nin açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesi’nde başlar, Kadir Gecesi’nde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir. (Hülâsâtü’l-Beyân)
Berat Gecesi “bir yıllık amellerin Allah’a (cc) arz edildiği” gecedir
Bütün kulların bir yıllık amelleri ve hayatları beraat gecesinde ilgili melekler tarafından Allah-ü Teala Hazretleri’ne arz edilir. Şöyle ki; Rad suresinin 11. ayetinde, İnfitar suresinin 10. 11. 12. ayetlerinde ve bu ayetlerde ilgili olarak Resulullah’ın (asm) açıklamalarından öğrendiğimize göre; her insanla ilgili olarak gece ve gündüz yirmişer melek görev yapmaktadır. Bu melekler Muhafız Melekleri ve Kiramen Katibîn (yazıcı) melekleridir. Bu melekler, Allah’ın (cc) emri gereği hayatını korudukları, yaptığı iyi ve kötü işlerini tespit ettikleri insanlarla ilgili olarak Allah-ü Teala’ya bilgi arz ederler. Bu bilgi arzı üç şekilde gerçekleşmektedir:
Günlük Arz: Bu arz, sabah ve ikindi namaz vakitlerinde olmak üzere günde iki defa yapılır. Zaten meleklerin nöbet değişimleri de bu vakitlerde olmaktadır.
Haftalık Arz: Pazartesi ve Perşembe günleri olmak üzere haftada iki defa yapılmaktadır.
Yıllık Umumi Arz: Berat gecesinden önceki bir yıllık hayatımızla ilgili verilen rapordur. (M. İsmail Fındıklı, Faziletleriyle Gün ve Geceler)
Berat Gecesi “şefaat” gecesidir
Bir rivayette bildirildiğine göre; Resulullah (asm) Şaban’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. On beşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi. Ancak Allah’tan devenin kaçması gibi kaçanlar başka…
Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır. (Hak Dini Kur’an Dili)
Berat Gecesi “meleklerin bayram gecesi” dir
“Meleklerin gökyüzünde iki bayram gecesi vardır. Birisi “Berat” gecesi, diğeri “Kadir” gecesidir.” (Gunyet’üt Talibin)
Zira Müminlerin yeryüzünde iki bayramı olduğu gibi meleklerin de gökyüzünde iki bayramı vardır. Meleklerin bayramlarının gece olmasının, meleklerin uyumamasından, Müminlerin bayramlarının gündüz olması uyuma ihtiyaçları olduğundan dolayıdır.
Berat Gecesi “kefaret” gecesidir
Şaban ayının on beşinci gecesi (Berat Gecesi) bir yılın günahlarını, Cuma Gecesi bir haftanın günahlarını, Kadir Gecesi de bütün ömrün günahlarını giderir.
Berat Gecesi “mağfiret” gecesidir
“Allah Teala Şaban’ın on beşinci gecesi tecelli eder ve ana-babasına asi olanlarla Allah’a ortak koşanlar dışında kalan bütün kullarını bağışlar.” (İbn-i Mace, Tirmizi)
Cebrail (as) gelip:
“Kalk namaz kıl ve dua et! Bu gece Şaban’ın 15. gecesidir.” dedi. Bu geceyi ihya edenleri Allah-ü Teâlâ affeder. Yalnız, müşrik (Allah’a şirk koşan), büyücü, falcı, cimri, kinci, içkici, faizci ve zina edeni affetmez.” (Taberani)
“Bu gece Şaban’ın on beşinci gecesidir. Allah Teala bu gecede Benî Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısınca insanları cehennemden kurtarır. Ancak kendisine şirk koşanların, Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenlerin, akrabaları ile münasebeti kesenlerin, gururlu ve kibirlilerin, ana-babasına asi olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz. ” (Buhari, Tergib ve Terhib, Camiu’l Usûl)
Berat Gecesi “hayır ve iyilik” gecesidir
Hazret-i Aişe’nin (ra) Resulullah Efendimiz’den (asm) şöyle dinlediği anlatılmıştır:
“Allah-ü Teâlâ hayrı şu dört geceye dağıtmıştır:
Kurban bayramı gecesine.
Ramazan bayramı gecesine.
Şaban ayının orta (15.) gecesine. Bu gece Allah-ü Teâlâ ecelleri ve rızkı yazar. Hacca gidecekler bu gece yazılır.
Sabah namazı vaktine kadar arife gecesine.” (Gunyet-üt Tâlibin)
Berat Gecesi “duaların makbul olduğu” gecedir
“Beş gece vardır ki o gecelerde yapılan dua geri çevrilmez. Bunlar:
Receb’in ilk gecesi,
Şaban’ın yarı gecesi,
Cuma gecesi,
Ramazan ve Kurban bayramı geceleridir.” (Beyhaki)
Berat Gecesi Cenab-ı Hak dünya semasına tecelli eder
Cenab-ı Hak bu gece dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:
“İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım. Rızık isteyen yok mu, hemen rızık vereyim. Başına bir musibet gelen yok mu, hemen sağlık afiyet vereyim. Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eder.” (İbn-i Mace)
Leyle-i Berat’ta okunan bir Kur’ân harfi, 10 bin harfe bedeldir
“Kur’ân-ı Hakîm’in her bir harfinin bir sevabı var; bir hasenedir. Fazl-ı ilahiden o harflerin sevabı sümbüllenir; bazen on tane verir, bazen yetmiş, bazen yedi yüz -Ayete’l-Kürsî harfleri gibi; bazen bin beş yüz sure-i İhlâsın harfleri gibi; bazen on bin, Leyle-i Berat’ta okunan ayetler ve makbul vakitlere tesadüf edenler gibi; ve bazen otuz bin, mesela, haşhaş tohumunun kesreti misilli, Leyle-i Kadirde okunan ayetler gibi.” (Sözler)
Berat Gecesi, 50 senelik ibadet sevabını kazandırabilir
“Bu gelen gece Leyle-i Berat bütün senede bir kutsî çekirdek hükmünde ve mukadderat-ı beşeriyenin programı nev’inden olması cihetiyle Leyle-i Kadr’in kutsiyetindedir. Her bir hasenenin Leyle-i Kadir’de otuz bin olduğu gibi Leyle-i Berat’ta her bir amel-i sâlihin ve her bir harf-i Kurân’ın sevabı yirmi bine çıkar. Sair vakitlerde on ise şuhur-ı selâsede yüz ve bine çıkar. Ve bu kudsî leyali-i meşhurede on binlere veya yirmi bine veya otuz binlere çıkar. Bu geceler elli senelik bir ibadet hükmüne geçebilir. Onun için elden geldiği kadar Kurân’la ve istiğfar ve salâvatla meşgul olmak pek büyük bir kârdır.” (Şualar)
Berat Gecesi, Kadir Gecesi kutsiyetindedir
“Apaçık beyan eden o Kitab’a (Kurân’a) yemin olsun ki, gerçekten biz onu mübarek bir gecede indirdik; şüphesiz ki biz, (mahlûkatı onda va‘d edilen azabımızla) korkutucularız.” (Duhan, 2-3)
(*)Burada geçen “mübarek gece”den maksat Kadir Gecesi veya Berat Gecesidir. Ancak, Kadir Suresindeki: “Şüphe yok ki biz, onu (o Kur’ân’ı) Kadir gecesinde indirdik!” mealindeki ayete binâen, âlimlerin bir kısmı birinci görüşü tercih ederken, bir kısmı da, “Katımızdan bir emirle, her hikmetli iş, onda (o gecede) ayırt edilir” mealindeki Berat Gecesi’nin hususiyetini tarif eden ayete binaen ikinci görüşü tercih etmişlerdir. (Nesefî)
Berat Gecesi zemzem kuyusunun suyu artar
Âdât-ı İlahiyyedendir ki, bu gece “zemzem” kuyusunun suyu artar. Şaban’ın gece yarısına “Mübarek, Beraet, Sâk, Rahmet” isimleri verilmiştir. (Kütüb-i Sitte)
Berat Gecesi beş haslete sahiptir
Berat Gecesi’nde beş haslet vardır:
Her mühim iş o gecede tefrik edilir.
O gece ki ibadetlerin fazileti büyüktür.
Rahmet-i ilahiye fezeyân eder.
Mağfiret gecesidir.
O gecede Peygamber Efendimize (asm) şefaat hakkının tamamı verilmiştir. Peygamberimiz, Şaban ayının on üçüncü ve on dördüncü geceleri ümmeti hakkında şefaat istediğinde kısım kısım verilmiş, fakat on beşinci gecede talepte bulunduğunda şefaatin tamamı ihsan buyrulmuştur. (Ebussûud).
