Kanda enfeksiyona septisemi ya da bakteriyemi de denmektedir ve çok ciddi bir durumdur. Aynı şekilde halk arasında kan zehirlenmesi olarak da tabir edilir. Kanda enfeksiyon vücudun herhangi bir yerindeki bakteriyel enfeksiyonun kana karışması, kan dolaşımına girmesi sonucu oluşur.
Bu çok zararlı bir durumdur çünkü bakteriler ve bu bakterilerin yarattığı toksinler kan dolaşımı aracılığıyla bütün vücuda yayılabilirler. Normalde kan dolaşımımız mikroplardan arınmış ve sterildir ancak bakteri kan dolaşımına girerse bu duruma bakteriyemi denir.
Eğer bakteri kan sisteminde çoğalırsa vücudumuz bazı kimyasallar salarak bu bakterilerle savaşmaya başlar. Bu kimyasallar ise iltihaplanma şeklinde bir tepkiye sebep olur ve vücuttaki organlar bu iltihaptan zarar görür. Bu duruma da septisemi ya da sepsis denir.
Septisemi vücudun enfeksiyona karşı verdiği bir tepkidir ve hayati tehlikeye sebep olabilir. Erken evrede teşhis edip antibiyotik tedavisi uygulamak septik şok ve daha ciddi hayati tehlikeleri önleyebilir.
Kanda enfeksiyon çok hızlı bir şekilde gelişir ve ölüme bile yol açabilir. Bu sebeple hastaneye yatarak tedavi gerektirebilir. Eğer tedavi edilmezse sepsise ve septik şoka yol açar. Sepsis, iltihaplanma durumunda ortaya çıkar ve bu durum kanda pıhtılara yol açar ve hayati organlara oksijen taşınmasını engeller.
Eğer sepsis düşük kan basıncına yani tansiyonun aniden aşırı düşmesine yol açarsa bu duruma septik şok denir ve septik şok ölüme sebebiyet verebilecek kadar ciddi bir durumdur. Acilen hastaneye başvurulmalıdır.
Kanda enfeksiyon nedenleri
Hepatit B
Kanda enfeksiyon yani septisemi vücudun herhangi bir yerinde oluşan bir enfeksiyondan kaynaklanabilir. Bunlar içinde en yaygın enfeksiyonlar akciğer, idrar yolları, karın ve kasıkta oluşan enfeksiyonlardır.
Bunun dışında eğer yeni ameliyat olduysanız, eğer mesane kateteri kullandıysanız, çok uzun süre hastanede kaldıysanız kanda enfeksiyon riskiniz artmış olabilir. Kesiklerden, vücuttaki yaralardan ve deliklerden içeri mikrop sızabilir.
En sık septisemiye (kanda enfeksiyon) yol açan enfeksiyonlar şunlardır:
Zatürre (akciğer enfeksiyonu)
Apandisit (apandis enfeksiyonu)
Peritonit (karnın iç kısmındaki ince katmanın enfeksiyonu)
İdrar yolları, mesane ve böbrek enfeksiyonu
Safra kesesi ya da safra kanalı enfeksiyonu
Cilt enfeksiyonları
Ameliyat sonrası enfeksiyonlar
Beyin ve sinir sistemi enfeksiyonları (menenjit vb.)
Grip
Kemik enfeksiyonu
Kalp enfeksiyonu
Ayrıca vücudunuzda ağır yaralar ve yanıklar varsa, çok genç ya da çok yaşlıysanız, bağışıklık sisteminizi baskılayan HIV ya da lösemi gibi bir hastalığınız varsa, kemoterapi ya da steroid tedavisi gibi bağışıklığınızı zayıflatan bir tedavi alıyorsanız kanda enfeksiyon riskiniz daha yüksektir.
Kanda enfeksiyon belirtileri
Septisemi yani kanda enfeksiyon belirtileri genellikle çabuk ortaya çıkar. Hastalığın ilk evresinde bile kişi çok hasta görünebilir. Genellikle bu duruma eşlik eden bir enfeksiyon vardır.
Bunun dışında kanda enfeksiyon (septisemi) durumunda ilk evrelerde şu belirtiler görülür:
Titreme
Yüksek ateş
Çok hızlı solunum
Kalp atışının artması
Sepsis belirtileri:
38,3 dereceden yüksek ya da 36 dereceden düşük ateş
Dakikada 90’dan hızlı kalp atışı
Dakikada 20’den daha fazla soluma
Septik şok belirtileri:
İdrar çıkışında gözle görülür azalma
Kafa karışıklığı, zihinsel bulanıklık
Platet sayısında düşüş
Solunumda zorlanma
Kalp atışında anormallik
Karın ağrısı
Kusma veya mide bulantısı
İshal
Ciltte kırmızı döküntüler
Tansiyonda ani ve ciddi düşüş
Bayılma, baş dönmesi
Şiddetli kas ağrısı
Yukarıdaki belirtiler görüldüğünde derhal en yakın hastaneye başvurmanız gerekir. Kanda enfeksiyon hafife alınacak ya da zamanla kendiliğinden geçecek bir durum değildir, ölüme yol açabilir.
Kanda enfeksiyon tedavisi
Erken tedavi edildiğinde kanda enfeksiyon sepsise dönüşmez ve hayati tehlike riski oldukça düşer. Eğer semptomlar şiddetlendiyse ve sepsise döndüyse hastaneye yatarak tedavi gerekebilir hatta yoğun bakım tedavisi bile düşünülebilir.
Ancak genellikle septisemi yani kan enfeksiyonu durumunda çeşitli ilaç tedavileri kullanılır. Öncelikle hastaya enfeksiyonu tedavi etmek için antibiyotik verilir. Antibiyotik tedavisinin derhal başlatılması gereklidir, özellikle ilk altı saat içerisinde başlanır.
Bunun için geniş spektrumlu antibiyotikler kullanılır, bu antibiyotikler daha çok farklı çeşitte bakterileri öldürebilir. Ayrıca damar yoluyla da antibiyotik verilebilir.
Tanı için kan testleri yapıldıktan sonra kan enfeksiyonunun nedeni de belirlenir ve doktorunuz hangi bakterinin enfeksiyona yol açtığını bularak bu bakteriye yönelik bir antibiyotik önerebilir.
Eğer kan basıncı düşükse ve damardan serum verilmesine rağmen yükselmiyorsa vazopressör tedavisi de uygulanabilir. Vazopressör damarları büzerek kan basıncının yükselmesini sağlayan bir ilaçtır.
Ayrıca hastaya düşük dozda koritkosteroid, kan şekerini dengelemek için insülin, bağışıklık sistemi tepkilerini kontrol etmek için çeşitli ilaçlar, damar yoluyla verilen serumlar ve oksijen tedavisi de uygulanabilir. Özellikle oksijen seviyesi düştüyse oksijen verilir. Eğer böbrek yetmezliği oluştuysa diyalize de bağlanabilir.
Ancak öncelikle altta yatan enfeksiyonun tedavi edilmesi şarttır. Gerekli olursa kişiye ağrı kesici ve yatıştırıcı ilaç da verilebilir. Bazı durumlarda hastaya kan nakli uygulanabilir ya da eğer solunum yetmezliği çok fazlaysa solunum cihazına bağlanabilir.
Kaynaklar:
https://www.healthline.com/health/septicemia
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/sepsis-septicemia-blood-infection#1
