17 Ağustos 1999’da saat 03.02’de 7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Depremi, Kocaeli, Sakarya, İstanbul, Düzce ve Yalova’da yıkıma yol açtı.
TBMMDeprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi̇ Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu’nun Temmuz 2010 tarihli raporuna göre, depremde 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı. Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı depremden 16 milyona yakın kişi değişik düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.
İstanbul’da en fazla hasar Avcılar’daydı
Marmara Depremi’nde İstanbul’da 454 kişi yaşamını yitirdi. Yalova, Düzce ve Gölcük’ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981’e çıktı.
İstanbul’da 1880 kişinin yaralandığı depremde, 41 bine yakın konut ve iş yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut orta ve ağır şiddetteki hasar yüzünden oturulamaz hale geldi.
İlde 3 bin 171 okuldan 820’si hasar gördü. Bunlardan 118’inde orta, 13’ünde ağır hasar belirlendi. İstanbul’daki 10 bine yakın kamu binasının 1137’sinde az, 387’sinde orta, 37’sinde ise ağır hasar oluştu.
Depremden İstanbul’da en çok Avcılar zarar görürken, ilçede 270 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi de yaralandı. 1823 konut ve 326 iş yerinin yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 konut ve 872 iş yerinde orta hasar, 3 bin 685 konut ve 461 iş yerinde de hafif hasar meydana geldi.
Yaralar sarıldı
Bakanlıklar ile TOKİ ve diğer kurumların iş birliğinde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla depremin yaraları büyük oranda sarıldı.
Marmara Depremi’nde yıkımın yaşandığı kentlerde, TOKİ, belediye ve özel sektör tarafından deprem yönetmeliğine uygun binlerce yeni konut inşa edildi.
Başta okullar ve hastaneler gibi kamu binaları olmak üzere hafif hasarlı binalar depreme karşı güçlendirildi.
Bazı illerde depremzedeler, kalıcı konutların yapım sürecinde kurulan prefabrike evlerde hayatını sürdürdü.
Kocaeli’de depremin izleri silindi
Binlerce insanın yaşamını yitirdiği, ev ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli, 22 yılın ardından facianın acı izlerinden uzak bir görüntü ortaya koyuyor.
Depremde en ağır yıkımın yaşandığı kent olan Kocaeli’de deprem yönetmeliğine uygun binlerce yeni konut yapıldı.
Sismolojik İzleme ve Deprem Eğitim Merkezinde deprem anı ve sonrasında yapılması gerekenler konusunda verilen eğitimlerden şimdiye kadar yaklaşık 95 bin kişi faydalandı.
Yeşil alan oranının 11 kat artırıldığı kentte, SEKA Kağıt Fabrikası alanında Türkiye’nin en büyük endüstriyel dönüşümlerinden biri gerçekleştirilerek Seka Park kuruldu.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü iş birliğiyle hazırlanan “Kocaeli İli Afet Zararlarının Azaltılmasında Akıllı Kent Uygulaması Projesi” kapsamında “acil müdahale” ve “erken uyarı” sistemi kurulması için çalışmalar devam ediyor.
İmzalanan protokolün ardından Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilen 31 deprem istasyonunun yanına AFAD tarafından 10 istasyon daha kuruldu.
Kocaeli’de farklı noktalara kurulan 41 deprem kayıt istasyonundan elde edilen verilerle deprem haritaları ve master planlar hazırlanıyor, riskli alanlar izleniyor.
Kocaeli, Türkiye’nin ihracat hedefine en güçlü katkıyı veren iller arasında yer alıyor
Limanları ve üretim tesisleriyle Türkiye’nin uluslararası ticaretinde önemli yere sahip olan Kocaeli, depremin ardından geçen 22 yıllık süreçte ihracatını büyük oranda artırdı.
Dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgınına rağmen geçen yıl ihracatta üst sıralarda yer almayı başaran Kocaeli, geçen yıl 184 ülke ve bölgeye 12,2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
İstanbul ve Kocaeli sanayisine olan stratejik yakınlığı dolayısıyla deniz taşımacılığında önemli merkez haline gelen İzmit Körfezi’ndeki limanlarda taşınan yük miktarı da her geçen gün artıyor.
Türk imalat sanayisinin yaklaşık yüzde 15’ine ev sahipliği yapan kent, Türkiye’nin bu yıl için belirlenen 200 milyar dolarlık ihracat hedefine en güçlü katkıyı veren iller arasında yer alıyor.
Sakarya
Marmara Depremi’nde büyük yıkım yaşanan Sakarya da bu süreçte hem kentsel dönüşüm hem de sanayideki hamleleriyle başarılara imza attı.
Afet sonrası başlatılan çalışmalarla Camili, Korucuk ve Karaman mahallelerinde valilik ve resmi kurumların da içerisinde yer aldığı “yeni yerleşim bölgesi” oluşturuldu.
TOKİ tarafından deprem yönetmeliğine uygun inşa edilen konutlarda güvenle yaşamlarını sürdüren vatandaşlar, Büyükşehir Belediyesince yapılan Yenikent Park, Yenikent Kültür Merkezi ve Korucuk Park gibi sosyal donatı alanlarında keyifli vakit geçiriyor.
Çok katlı binalara ruhsat verilmeyen, olası depremleri en az kayıpla atlatabilmek amacıyla yatay kentleşme modeli yürütülen şehir, kentsel dönüşümde de Türkiye’ye örnek oluyor.
Erenler ilçesinde Yenimahalle ve Küpçüler mahallelerinde 666 dönüm alan üzerinde yürütülen ve 9 etaptan oluşan “Erenler Belediyesi Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında yıkılan konutların yerine yenileri yapılarak hak sahiplerine teslim ediliyor. Belediye bütçesiyle etap etap gerçekleşen projede, konut yapımı için çalışmalar devam ediyor.
Olası afetlere hazırlıklı olunması amacıyla Büyükşehir Belediyesince kente Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) kazandırıldı. Yaklaşık 9 büyüklüğündeki depreme dayanıklı inşa edilen AKOM, olası bir afet durumunda şehrin kriz merkezi olarak hizmet sunacak.
Şehir ekonomisi katlanarak büyüdü
Sakarya’da sanayici ve yatırımcılara sağlanan teşviklerle iş dünyası da adeta ayağa kaldırıldı.
Depremde büyük yıkımın yaşandığı kentlerden biri olan Sakarya, 2019 yılına kadar gerçekleşen yatırım ve teşviklerle ihracatını 180 milyon dolarlardan yaklaşık 6 milyar dolara çıkardı.
Dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle geçen yıl yüzde 25’lik kayıp yaşayan Sakarya ihracatı, seneyi 4,5 milyar dolar seviyesinde kapattı.
Kentte 1999 yılında bir olan organize sanayi bölgesi sayısı, bu süre zarfında 11’e ulaştı. Kentte, 5 organize sanayi bölgesinin kurulması için çalışmalar devam ediyor.
Depremin yaralarını saran kent, 22 yılda ekonomisini onlarca katladı.
Türkiye’nin otomotiv ihracatında lokomotif şehirleri arasında yer alan Sakarya, yaptığı dış satımlarla ülke ekonomisine güç katmayı sürdürüyor.
Karasu ilçesinde 1995’te temeli atılan ve 2017 yılında hizmete açılan Batı Karadeniz’in en büyük limanlarından Karasu Limanı da kentin ihracatına katkı sunuyor.
Limanda Ukrayna’nın ardından Romanya’ya başlayan Ro-Ro seferleriyle kent ve ülke ihracatına daha fazla katkı sunulması hedefleniyor.
1999 Gölcük depremi
1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi ya da 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03:02’de gerçekleşen, Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Richter ölçeğine göre 7,6 Mw(USGS, Kandilli Rasathanesi) büyüklüğünde gerçekleşen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.
17 Ağustos depremi tüm Marmara Bölgesi’nde, Ankara’dan İzmir’e kadar geniş bir alanda hissedildi. Resmî raporlara göre 17.480 ölüm, 23.781 yaralanma oldu. 505 kişi sakat kaldı. 285.211 ev, 42.902 iş yeri hasar gördü. 2010 yılında yayımlanan Meclis Araştırması Raporu‘na göre 18.373 kişi hayatını kaybetti. 48 bin 901 kişi ise yaralandı.[3] Resmî olmayan bilgilere göre ise 65.000’den fazla ölü, ağır-hafif 100.000’den fazla yaralı olmuştur. Ayrıca 133.683 çöken bina ile yaklaşık 600.000 kişi evsiz kalmıştır. Yaklaşık 16.000.000 insan, depremden değişik düzeylerde etkilenmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediği alanın genişliği, gerekse sebep olduğu maddî kayıplar açısından son yüzyılın en büyük depremlerinden biridir. Depremin Türkiye’nin önemli bir sanayi bölgesi olan Marmara Bölgesi’nde meydana gelmiş ve çok geniş bir coğrafyayı etkilemiş olması, ülkede büyük sıkıntılara neden olmuştur.
Deprem, 17 Ağustos 1999’da, saat 3:02 de, 40,70 kuzey enlemi ile 29,91 doğu boylamının tarif ettiği bölgede, İzmit’in 11 km güneydoğusunda meydana gelmiştir.[4]
Depremin büyüklüğü çeşitli kuruluşlar tarafından değişik değerlerde bildirilmiş ise de moment şiddeti büyüklüğü Mw = 7,4 ve yüzey dalgası büyüklüğü Ms = 7,7 değerleri civarında değişmektedir.
Depremin odak derinliğinin 17 km olduğu ve sağ atımlı 120 km civarında bir fay hareketi ortaya çıktığı yapılan incelemelerle belirlenmiştir. Ana deprem dalgasının ardından büyüklüğü 4,0-5,0 değerlerinde olan çok sayıda artçı depremler meydana gelmiştir.[4]
Deprem merkez üssüne en yakın ivme kaydı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi[6] tarafından tüm Türkiye çapında kurulmuş ve işletilmekte olan Kuvvetli Yer Hareketi Kayıt Şebekesi’nin bir istasyonu olan İzmit Meteoroloji İstasyonu’ndan alınmıştır. Buna göre maksimum ivme, kuzey-güney doğrultusunda 163 mG, doğu-batı doğrultusunda 220 mG ve düşey doğrultuda 123 mG dir. Her üç bileşen de birbirleri ile kıyaslanabilir büyüklüktedir.[4]
Yakın tarihte bu bölgede Adapazarı merkez üssü olmak üzere 1943, 1957, 1967 yıllarında şiddetli depremler olmuştur. Geçmişteki tarihlere bakıldığında, ortalama 30 senede bir bu bölgede büyük depremler olmaktadır. 1999 depreminden sonra da belirli periyotlarda ve çeşitli büyüklüklerde depremlerin beklenmesi, bu fay hattının karakteristik özelliğinden kaynaklanmaktadır.
Depremin bu kadar çok can kaybına yol açmasının sebebi olarak kaçak yapılar, standartlara uygun olmayan binalar, uygun olmayan gevşek zemindeki yapılaşmalar ve daha ucuza mal etmek için malzemeden çalan müteahhitler gösterilmektedir. Depremden sonra zorunlu deprem sigortası gibi bir takım düzenlemeler getirilmiştir.
Depremden sonra yapım hatalarından çöken binaların müteahhitlerine yaklaşık 2100 dava açılmıştır. Bu davalardan 1800’ü hukukî boşluklardan dolayı cezasız sonuçlanmıştır. Geriye kalan 300 davanın 110 kadarında ceza verilmiş, birçoğu ertelenmiştir. Bunun dışında kalan davalar ise 16 Şubat 2007 tarihinde 7 buçuk yıl geçtikten sonra zaman aşımına uğramış ve düşmüştür.
İllere göre ölü sayısı:
olmak üzere toplam 17.480 kişi ölmüştür.[7]
*Bursa ilinde ölen kişilerin 258’i, İstanbul ilinde ölen kişilerin 527’si, Eskişehir ilinde ölenlerin 53’ü yaralı olarak diğer bölgelerden gelmiş ve tedavi olurken bu illerde ölmüştür. Yani aslında deprem nedeniyle Bursa ilinde 10 kişi, İstanbul ilinde 454 kişi, Eskişehir ilinde 33 kişi ölmüştür.[8]
2010 yılında yayınlanan Meclis Araştırması Raporu’nda ise can kaybı sayısı 18.373 olarak güncellenmiştir.[2]
Aynı araştırmaya göre
Prefabrikte yaşayan nüfus: 147.120
17 Ağustos depremi tüm Dünya’da büyük yankı uyandırmış, birçok ülkeden ve uluslararası kuruluşlardan gerek acil yardım ekibi, gerek araç, gereç ile tıbbî ve insanî yardım malzemeleri gönderilmiştir.[9] Depremin ardından dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, eşi ve kızı ile birlikte İzmit’e gelerek Doğukışla’da bulunan çadır kenti ziyaret etti.[10]
Toplamda 52 ülke yardım etmiştir: Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Bangladeş, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Cezayir, Fas, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Irak, İsrail, İsveç, İtalya, İzlanda, Japonya, Kıbrıs Rum Kesimi, KKTC, Macaristan, Malezya, Mısır, Pakistan, Rusya, Suudi Arabistan, Ürdün, Yunanistan ve Güney Kore yardım eden ülkelerin yalnızca yarısıdır.[kaynak belirtilmeli]
Şarkılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
17 Ağustos depreminde neler yaşandı, kaç kişi hayatını kaybetti?
17 Ağustos depreminde neler yaşandı, kaç kişi hayatını kaybetti?
17 Ağustos Marmara Depremi’nin 22. yıldönümü dolayısıyla, depremde hayatını kaybeden vatandaşlar; İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Yalova’da çeşitli törenlerle anılıyor. 16 Ağustos’u 17 Ağustos’a bağlayan gece meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki depremde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti, 48 bin 901 kişi de yaralandı. 5 bin 840 kişi de kayboldu.
Kocaeli’nin Gölcük ilçesinde, 17 Ağustos 1999’da yaşanan Marmara Depremi’nin 22. yılında yaşamını yitirenler törenle anıldı. 17 Ağustos 1999’da yaşanan büyük depremin acıları unutulmadı.
17 AĞUSTOS DEPREMİ İLE NELER YAŞANDI?
Resmi rakamlara göre depremde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti, 48 bin 901 kişi de yaralandı. 5 bin 840 kişi de kayboldu. Yine resmi rakamlara göre Avcılar’da 976 kişi yaşamını yitirdi. İlçede aradan geçen 21 yıla rağmen orta riskli olarak gösteren 354 bina, hasar durumunu ve olası depremde yıkılma ihtimalini koruyor.
TÜRKİYE TARİHİNİN İKİNCİ EN BÜYÜK DEPREMİ
21 yıl önce 16 Ağustos’u 17 Ağustos’a bağlayan gece meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki sarsıntı, Türkiye tarihinin en büyük ikinci depremi olarak kayıtlara geçti. Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kırılmasıyla meydana gelen deprem; İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova’da büyük can ve mal kaybına neden oldu. Deprem sonrası Kanal D Haber ekibi helikopterle İstanbul’un Avcılar ilçesinin üzerinde uçtu, yıkımın boyutunu gözler önüne serdi.
PEŞ PEŞE TELSİZ ANONSLARI
Deprem gecesi Kocaeli Emniyet Müdürlüğü ekiplerinin yaptığı konuşmalar felaketin boyutunu gözler önüne seriyor. İl genelinin hemen hemen her mahallesinden anons eden ekipler yıkılan binaların olduğunu ‘155 Haber Merkezi’ne bildiriyor.
Ekipler yıkılan binaların olduğunu anons ederken, altında kalanların olduğunu ve çığlıkların geldiğini de ifade ediyor. Dönemin Kocaeli Valisi Memduh Oğuz bir süre sonra telsiz konuşmalarına girerek emniyet müdürlüğünün durumunu soruyor. Ekipler ise binada küçük hasarın olduğunu, kendilerinin dışarıda bulunduğunu ifade ediyor.
Deprem gecesi polis telsizlerinde yaşanan diyaloglar şöyle:
– Merkez deprem oluyor
– Anlaşıldı dikkatli olun
– Merkez sakin olsun. İlçeler dahil, herhangi bir hasar, kayıp var mı tespit ettirelim
– Burada ışıklar gitti
– Merkez 60 Evler’de acayip deprem oldu
– Anlaşıldı. Doğrudur dikkatli olun
– Adliye lojmanlarının batı tarafında bina komple yıkıldı
– Karakolun yan tarafında 4 katlı bina komple yıkıldı
– Merkez itfaiyeye bilgi verelim, faaliyete geçsinler. Tüm görevlilerimizi göreve çağırın
– Benzinliğin bahçesindeki 4-5 katlı bina tamamen çöktü
– Terminal yanındaki bina tamamen çöktü. 5-10 kişi altında kaldı, inlemeler var. Biz yardım ediyoruz ama tamamen enkazın altındalar
– İGSAŞ sitelerinde 5 katlı bina önümde çökük duruyor
– Merkez terminalde elektrikler kesik, kısmen yıkıklar mevcut, biz dışarıdayız
– NATO ve Denizciler Caddesi’nde bazı binalarda çökme var
– Anlaşıldı arka tarafta bina çöktü. Lojmanların oraya ambulans gelsin. Burada yaralılar var
– Vali Memduh Oğuz: Müdüriyet binasının durumu nedir
– Küçük çapta hasarlar mevcut. Hepimiz binayı boşalttık, emniyet müdürlüğümüzde herhangi bir can kaybı yok sayın valim
– Terminalin arka tarafında bayan sıkışmış yardım istiyor
– Merkez tekrar deprem oluyor
