İçindekiler
Ahilik , Osmanlı döneminde de gelişimi sürdürmüştür. Fatih Sultan Mehmet’e kadar Osmanlı sultanlarının tamamı ve bazı vezirleri şed kuşanarak ahi önderleri olmuşlardır.
Osmanlı döneminde ahiliğin en önemli kazanımı, Selçuklu dönemindeki siyasi, askeri ve idari işlevlerinden arındırılması, tamamen asli unsuruna; ekonomik ve sosyal İşlevine kavuşturulması olmuştur.
Ahilik , başlangıçta kurumsal yapı olarak günümüzdeki sivil toplum örgütlerini çağrıştırmışlar. Osmanlı döneminde ise, ahilik teşkilatı yönetiminde devlet görevlileri de yer almıştır. Osmanlı dönemindeki esnaf yöneticileri; kadı, muhtesip, esnaf şeyhi, nakip, yiğitbaşı ve ehl-i vukuftur. Söz konusu yöneticilerden kadı ve muhtesip devlet görevlisidir. Bu yönüyle ahilik, yarı resmi kurum niteliklidir.
Ahiliğin Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme döneminden itibaren çözülmeye başlamasıyla, XVIII. yüzyılın ilk çeyreğinde (1727) bu örgütlerin yerine, özü terk edilmeden “tekel ” (monopol) ve “imtiyaz ” (privilege) anlamına gelen “gedik/lonca (corporation)”lar devreye sokulmuştur.
Gedik teşkilatında, ahiliğin temelindeki “ihtiyaca göre üretim” ilkesi doğrultusunda “ihtiyaç kadar işyeri ” mantığıyla hareket edilmiş; bir yörede yeni bir işyerinin açılması, o yörede nüfusun artması, ya da mevcut işyerlerinden birinin sahibinin ölüm/hastalığı sonucunda kapanıp çarşıda “gedik” açılmasıyla mümkün olabilmiştir.
Esnaf örgütlenmesinde, XX- yüzyılın başlarına kadar gediklerin varlıkları sürdürülmüş ; fakat, teşkilatın gücü ve ticari hayattaki etkisi, XIX. yüzyılın ortalarına doğru İngiltere ve Fransa’yla yapılan “ticaret anlaşmalarının el sanatları üzerindeki olumsuzlukları nedeniyle iyice zayıflamıştır, XIX. yüzyılın başlarında Avrupa’da “Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler ” ilkesine dayalı liberal iktisat anlayışının benimsenmesi, Osmanlı’yı da etkilemiş olmalı ki, 17 Haziran 1861 tarihinde yapılan bir yasal düzenlemeyle, işyeri açmada uygulanan kısıtlamaya son verilmiş; yeni işyeri açma serbest bırakılmıştır. Söz konusu yasal düzenleme, gedikleri kaldırmamakla birlikte, ileriki yıllarda yeni esnaf teşkilatlarının oluşturulmasında etkili olmuş ; bu bağlamda sancak ve kaza merkezlerinde XIX. yüzyılın son çeyreğine doğru “ticaret meclisleri ” kurulmuştur. Gedik teşkilatları XX. yüzyılın başlarında, 1912/1913’te çıkarılan bir yasayla tamamen kaldırılmıştır,
Ahilik Osmanlı döneminde hangi isim ile varlığını sürdürmüştür?
Osmanlı döneminde XV. yüzyılın sonlarına doğru, askeri, siyasi ve idari işlevlerinden arındırılan ahiliğin, sosyal ve ekonomik işlevleri belirginieşmiş; XVIII. yüzyıldan itibaren isim değiştirerek “esnaf birliği” (gedik/lonca) şeklinde kurumsallaşmıştır.
Hangisi Ahi ve lonca geleneğinin günümüzdeki devamı niteliğindedir?
Son olarak çalışma Ahilik Teşkilat yapısından, Lonca Teşkilatına ve daha sonrada Gedik Teşkilatına geçişin unsurlarını açıklamaktadır.
Ahiliğin Kanunnamelerine ne ad verilir?
Bütün prensiplerini dinin asıl kaynağından alan Ahîliğin nizamnâmelerine fütüvvetnâme adı verilirdi. Ahîliğin esasları, ahlâkî ve ticarî kaideleri bu kitaplarda yazılı idi. Teşkilâta girecek kimse ilk önce bu kitaplarda belirtilen dinî ve ahlâkî emirlere uymak zorunda idi.
Ahilik teşkilatı hangi isim altında kurulmuştur?
Ahilik teşkilatı ilk olarak 13. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Çıktığı yer ise Anadolu olarak bilinmektedir. Bu teşkilatın kurucusu ise Ahi Evran’dır. Ahi Evran sayesinde Ahilik teşkilatı oluşmuş ve gelişmiştir.
Lonca teşkilatı ne zaman sona erdi?
Ahilik teşkilatının ilk uzantısı olan lonca, kent esnafının ve küçük çaplı üretim yapan zanaatkarların örgütlenme biçimidir. Ahilik, Osmanlı’da 15. Yüzyıl’ın sonlarında ortaya çıktı, 18. Yüzyıl’ın ortalarına doğru “gedik” biçimini alarak 20. Yüzyıl başlarına kadar varlığını sürdürdü.
Loncayi kim denetler?
Esnaf şeyhi ya da esnaf kethüdası vergi denetimi yapar. Aynı zamanda törensel olayları yönetir. Şeyhin yardımcısına da kethüda adı verilir ve bu kişi esnafların ya da zanaatkarların eğitimi üzerine uğraşır.
Osmanlıda gedik hakkı nedir?
GİRİŞ İslam hukukunda gedik, bir tasarruf hakkını, sınırlı ayni bir hakkı ifade eder. Osmanlı uygulamasında ise gedik on sekizinci yüzyıldan itibaren esnaf kesiminde “inhisar usulü”nün kabulüyle İslam hukukundaki tasarruf hakkı anlamının dışına çıkarak esnaflara verilen imtiyaz veya ayrıcalık için kullanılmıştır.
Lonca teşkilatı Yiğitbaşı ne yapar?
Yiğitbaşının en önemli görevi, kethüdâ ile esnaf arasında tebliğ aracı olmaktır.
Lonca da Yiğitbaşı kimdir?
Yiğitbaşı esnafın meseleleriyle yakından ilgilenir, kethüdâ adına esnafı kadı mahkemelerinde temsil eder, esnafa verilen cezaların yerine getirilmesini sağlar, usta olacak kalfalarla ilgili kanaatini bildirir ve ustalık törenlerinde kethüdâya yardım ederdi.
Ahilik nasihati kim ler e verilmiştir?
“Bu nasihat; Türk tarihinde Ahilik sistemi ile yetişen ve Kalfalıktan Ustalığa yükselecek olanlara, Ahi baba vekili tarafından yapılırdı.”
Ahilik
• 1) Alavîler
• Horasan Melametîliği
• Kalenderîlik
• Haydarîlik
• Nakşibendiye
• Mevlevîlik
• Yesevilik
• Bektâşîlik
• Ahilik
• 2) Kadiriye
• Nimetullahîlik
• Nurbakşîlik
• Rufailik
• Galibilik
• 3) Zahidiyye
• Halvetiyye
• Bayramiyye
• Halvetiye
• Safeviyye
• Kızılbaşlar
• Çepniler
• Tahtacılar
• B) Hürremîyye (Kızıl-Giyinenler)
• 1) Celâlîyye
• 2) Vefâîyye
• Babailer
• Baba İlyasçılar
• Baba İshakçılar
• Barak Babacılar
• Hurûfîyye (Dîn)
• Dedebabalık
• Ali’îyye
• Harabat’îyye
• Nûktâvîlik
• C) Nusayrîyye (Arap Aleviliği) (Din)
• 1) Haydariyye
• 2) Şemsiyye / Şimaliyye
• 3) Kameriyye / Kilaziyye
• 4) Gaybiyye
• D) Yazdânizm (Kürt Alevîliği)
• 1) Yâresân (Yarsanizm)
• 2) Yezidi (Ezidilik) (Dîn)
S.355. Aşağıdakilerden hangisi Ahilik eğitim sisteminde yer almaz?
A) Eğitim, ömür boyu süren bir süreçtir. B) İş başında yapılan eğitim, iş dışında yapılan eğitimle bütünleşir C) Yaygın eğitim amaçlanmıştır. D) Derslerin yetkili kişiler tarafından verilmesi esastır.
S.356. Aşağıdakilerden hangisi Ahi Birliklerindeki ‘Dâhililer’ grubundandır?
A) Emekliler B) Düşkünler C) Hastalar D) Çıraklar
S.357.Aşağıdakilerden hangisi Ahilik sisteminin günümüze yansımasıyla oluşmuş bir kurum değildir?
A) Türk Standartları Enstitüsü B) Türk Tarih Kurumu C) Tüketiciyi Koruma Kanunu D) Toplam Kalite Yönetimi
S.358. Ahiliğin bir sivil toplum kuruluşu olması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ilişkilidir?
A) İnsan Hakları B) Adalet C) Demokrasi D) Sevgi
S.359. Aşağıdakilerden hangisi Ahiliğin kişisel gelişimine katkılarından biri değildir?
A) Sabırlı olma B) Güler yüzlü olma C) Emeğin kutsallığı D) Öfkelenmeme
S.360. Ahi birliklerinin uzlaştırıcılık faaliyetleri Ahiliğin hangi fonksiyonunu göstermektedir?
A)Siyasi fonksiyon B) Sosyal fonksiyon C) Ekonomik fonksiyon D) Eğitim fonksiyonu
S.361. Aşağıdakilerden hangisi Ahi birliklerinin etkinliğini kaybetmesinin nedenlerinde biri değildir?
A) Siyasal zayıflama B) Kaliteden ödün vermeme C) Kapitülasyonlar D) Sermaye birikiminin yetersizliği
S.362. Osmanlı döneminde Esnaf Birliklerinin manevi merkezi neresiydi?
A) Kayseri B) Nevşehir C) Kırşehir D) Yozgat
S.363.Hz. Muhammed (SAV) Ahilik geleneğinde hangi mesleğin piri olarak kabul edilir?
A) Terzi B) Tüccar C) Demirci D) Çiftçi
Aşağıdaki cümleleri dikkatlice okuyarak boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü yazınız.
S.364.Ahilik 13.yy da Anadolu’da kurulmuş bir meslek teşkilatıdır.
S.365. Ahiliğin kuralları FÜTÜVVETNAME adlı eserde yazılı olarak belirtilmiştir.
S.366.Ahilik Osmanlı Döneminde LONCA adı altında varlığını sürdürmüştür.
S.367.Ahilik 700 ’ü aşkın kuralla iş ve sosyal hayatı düzenlemeye çalışan bir teşkilattır.
S.368.Ahinin gözünün AÇIK ve KAPALI olmasını gerektiren kurallar vardır.
S.369.Bir ahinin usta olabilmesi için ustasından İCAZET alması gerekir.
S.370.Ahilikte “yol atası ve yol kardeşliği, yol sahibi olma ve ŞED kuşanma “törenleri vardı.
S.371.Ahiliğin kurucusu olan AHİ EVRAN 1205 yılında KIRŞEHİR ’de Ahilik Teşkilatını kurmuştur.
S.372. Bir sosyal grup veya toplumun kendi varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlamak için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli oldukları kabul edilen ortak düşünce, amaç, temel ahlaki ilkelere ne denir?
A) Davranış B) Değer C) Prensip D) Hedef
S.373. Aşağıdakilerden hangisi millî manevi ve insani değerlerimizden değildir?
A) Dil sevgisi B) Kültüre ve tarihe bağlılık C) Aile birliği D) Mülk sevgisi
S.374. Aşağıdakilerden hangisi kültür kavramının manevi değerleri arasında yer alır?
A) Sanat eserleri B) Camiler C) Kervansaraylar D) Gelenekler
S.375. Aşağıdakilerden hangisi Ahiliğin sosyal ve ekonomik hayata katkılarından biri değildir?
A) Kaliteli üretim yapma B) Can ve mal ortaklığı C) Sınırsız üretim D) Millî ekonomiye destek
S.376. Aşağıdakilerden hangisi Ahilik kurumunda kalite mal üretmeyene verilen cezalardan değildir?
A) Gönül küskünlüğü cezası B) Yolsuzluk cezası C) Pabucu dama atılma cezası D) Hapis cezası
S.377. Aşağıdaki özelliklerden hangisi ailenin toplumsal ve sosyolojik bir yapı olduğu göstermez?
A)Aile, duygusal bir temele dayanır. B) Aile, kültürel ve toplumsal kodları taşır. C) Aile, toplumsal yapının temelidir. D) Aile, çocuğun ilk ve en önemli toplumsallaşma yeridir.
S.378. Aşağıdakilerden hangisi toplumları millet yapan ortak değerlerden değildir?
A) Vatan sevgisi B) Fikir birliği C) Bayrak sevgisi D) Örf ve adetler
S.379. Aşağıdakilerden hangisi Ahi birliklerinde dayanışma örneğidir?
A) Sadaka kutuları B) Emekli sandıkları C) Orta sandıkları D) Zekât sandıkları
S.380. Aşağıdakilerden hangisi Ahi teşkilatında kullanılan ‘Pusula Yöntemi’nin günümüzdeki karşılığıdır?
A)Çek veya senet B) Poliçe C) Nakit D) Repo
S.381. Ahilik, emek ile sermaye arasında iyi ilişkiler kurarak aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmek istemiştir?
A) Emeğe saygı B) Sosyal adalet C) Özgüven D) İtibar
Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
S.382.(D) Ahlaklılık dini ve toplumsal kökleri olan ama kaynağını öncelikle akıldan alan iyi ve doğru davranışlar bütünüdür.
S.383.(Y) Değerler toplumdan topluma değişiklik göstermez.
S.384.(D) Kalkınma ile toplumun değerleri arasında çok yakın bir ilişki vardır.
S.385.(D) Ahilik; toplumun huzur, refah ve bütünlüğünü sağlamak için ticari, ekonomik, sosyal, kültürel, siyasi faaliyetlerde bulunan, sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı esas alan bir kurumdur.
S.386. (Y) Din, bir milletin tarih boyunca geçirdiği yaşantılar sonucunda oluşturduğu maddi ve manevi birikimdir.
S.387.(D) Ahiliğin temel amaçlarından biri kişiyi eğitip, üretici ve topluma yararlı hâle getirmektir.
S.388.(Y) Meslek sahibi olmayan kişiler de Ahilik Teşkilatına katılabilir.
S.389. (D) Ahi birlikleri esnafın sadece mesleki problemleriyle değil, tüm sorunlarıyla yakından ilgilenir, yardımcı olurdu.
S.390.(D) Ahilikte standart dışı mal ve hizmet üreten esnafa verilen en hafif ceza “Gönül Küskünlüğü” dür.
S.391.(Y) Ahilik teşkilatında ustaların çok sayıda çırak yetiştirmesi amaçlanmıştır.
