Hava veya suyun silindir şeklinde dönüp yükselmesiyle oluşan, alanı dar bir rüzgar türüdür.Bulutlardan yer kadar uzanan , büyük, yıkıcı güce sahip olan bir doğa olayıdır.Uzaktan bakıldığında dondurma külahına banzer.Bir gölün yada denizin üzerinde meydana gelen bir hortum ,yerden emdiği sularla su hortumunu oluşturur.
Hortumlar hakkında bir bilimsel teori, ilk olarak Alfred Wegener tarafından 1917 ‘de oluşturulmuştur.Bu teori bugünde doğru olarak kabul edilir.
Hortumlar , sıklıkla Kuzey Amerika’nın iç, doğu ve kuzeydoğusında görülür.Ayrıca Avustralya, Orta Asya, Japonya ,İtalya,İngiltere’de görülür.Belirli şartlar altında dünyanın her yerinde ve her zaman hortumlar oluşabilir.Bir hortumun oluşmasında ne belli bir coğrafya ne de belli bir zaman söz konusudur.Bir hortumun oluşumunda 3 etken vardır:
1-Yer seviyesinden atmosferin 1-2 km yükseklerine kadar nemli hava
2-Sürekli yükselen sıcak hava
3-Havanın yükselmesi için bir kaldırma gücü
Kaldırma gücü , genellikle zeminin yakınındaki havanın ısınmasıyla oluşur.Hava ısınınca daha hafif olur.Isınan hava yükselmeye başlar.Hava yükselince üzerindeki soğuk havayı yukarı doğru iter ve buda şimşekli fırtınanın oluşmasını tetikler.Bütün şartlar oluştuktan sonra sıcak ve nemli hava atmosferin üst seviyelerine doğru yükselir.Yükselen hava soğuyunca çok yüksek ve büyük bulutlar içinde yoğunlaşır.Bu da şimşekli fırtınanın oluşmasını sağlar.
Hortumlar, şimşekli fırtına içindeki şiddetli yukarı doğru akımlar anlamına gelen ‘’updraftlar’’içinde oluşur.En güçlü tornadolar genellikle şimşekli fırtınaların oluşturduğu havanın aşağıya doğru çöktüğü downdraftlar ve dolu veya kuvvetli yağmurların oluşturduğubölümde oluşmazlar.Bunlar updraftların yanında oluşur.Bu sebeple ani kuvvetli yağmur sağnakları vedolu yağışı bazen tornadoların oluşumunun sinyalini verir.