Karaciğer neden büyür, karaciğer büyümesinin nedenleri, hangi hastalık belirtisidir
Karaciğer Büyümesi , Hepatomegali
Karaciğer boyutunda normal üst sınır 14 cm dir. Bunun üstüne hepatomegali denir. Karaciğerin muayenede ele geliyor olması karaciğerin mutlaka büyük olduğu anlamına gelmez. Akciğer sorunları nedeni ile karaciğer aşağı itilebilir ve bu durumda büyümüş zannedilebilir.
·Hepatomegali olmadan karaciğerin palpe edildiği durumlar şunlardır.
- Sağ diyaframın aşağı doğru yer değiştirdiği haller (amfizem, astım)
- Subdiyafragmatik lezyonlar (abse)
- Riedel lobu (sağ lobun inguinal bölgeye kadar uzandığı karaciğerin konjenital anomalisi)
- Astenik veya karın kasları zayıf kişiler
- Karaciğer derin soluk almada 1-3 cm aşağı inebilir.
- Safra kesesi, kolon kanseri yada ele gelen fekal (gaita) kitle hepatomegali ile karışabilir.
Dolayısıyla Hepatomegali radyolojik inceleme ile doğrulanmalıdır
HEPATOMEGALİ NEDENLERİ
Konjestif hepatomegaliler (karaciğer içinde kanın göllenmesine sebep olan durumlar)
- Sağ kalp yetersizliği
- Budd-Chiari sendromu (hepatik ven trombozu)
- Konstriktif perikardit
- Trikuspit yetersizliği
- Hepatik venüllerin tıkayıcı hastalığı (venooclusive disease)
- Safra yollarında tıkanma * Koledokta (Ana safra kanalı) darlık, taş, tümör vs
- İnflamatuar bozukluklar
- Yerel enfeksiyonlar- amibik veya pyojenik abseler
- Diffüz enfeksiyonlar-
viral hepatit,
tbc , brucelloz, histoplazmoziz
Tifo
Sepsis
İnfeksiyoz mononucleosis
Sıtma, şistozomiasis, kala azar - Siroz (geç dönemde karaciğer küçülür)
- İnfiltratif hepatomegaliler(değişik hücrelerce veya organik maddelerce karaciğerin içten içe işgali)
Kemik iliği ve retiküloendotelial hücreler
Ekstramedüller hematopoez
Lösemi,
lenfoma - Yağ
Karaciğer yağlanması (steatohepatit, alkol- diyabet-toksinlere bağlı) - Lipoidozlar
Amiloidoz
Hemokromatozis
Granülomatöz hastalık (tüberküloz, sarkoidoz) - Neoplazik (Kanserle ilgili) Hepatomegaliler
- Primer(karaciğerin kendinden kaynaklanan)
- Metastatik(Başka organlardan yayılıp gelen kanserler)
- Kistik (içi sıvı dolu keseciklerle giden) Hepatomegaliler
Kist hidatik (Köpek veya benzeri yabani vahşi hayvanların dışkısından bulaşır) dışkılarınan bulaşır
Polikistik hastalık
Fizik Muayene
Karaciğerin ele gelmesi ve ele gelirken aşağıdaki bazı özellikleri önemlidir.
- Hassasiyet
- Düzenlilik
- Kıvamı
- Keskinliği
Özellikler hakkında bazı detay noktalar:
· Hassas olması — inflamasyon , hepatit
· kenar künt olması — konjesyon (kalp yetmezliği)
· Karaciğerde pulsasyon — Hepatojugular reflü, Triküspid yetmezliğinde pozitif, Budd chiari sendromunda (-) dir
· Karaciğerin venöz konjesyonu — Ağrılı, yumuşak ve düzgün yüzeyli olurlar
· Enfeksiyon hastalıklarında– KC ağrılı veya ağrısız, yumuşak veya sert olabilir. Sistemik infeksiyonun parçası olduğunda diğer bulgulara dikkat edilmelidir. Viral markerlar, seroloji, ve kültürler faydalıdır.
· İnfiltratif hastalıklar –Hücresel boyutda karaciğerin dokusunun işgale uğraması
o Kc büyük orta sert veya sert ve genelde ağrısızdırlar
o Birikebilen Maddeler: glikojen, lipid, galaktoz, amiloid, demir, bakır
o Hücreler:lösemi, lenfoma, myeloproliferatif hastalıklar sarkoidoz
· Kenar sert — sirotik karaciğer
· Ağrısız büyük safra kesesi– pankreas başı ca ve kronik pankreatitde olabilir ikter ön plandadır
· Kaya sertliğinde — karaciğer tümör
· En çok büyüten hastalıklar– karsinom, yağlı infiltrasyon, konjestif kalp yetmezliği, hodgkin hastalığı, amiloidoz
· KC boyutlarının hızla azalması –konjestif kalp yetersizliği, masif hepatik nekroz
· Frotman (karaciğer üstünde sürtünme sesi)à yeni yapılan biyopsi, tümör, perihepatit
· Venöz hum — portal hipertansiyon
· Arteryel üfürüm — Hepatosellüler karsinom (primer karaciğer kanseri)
LABORATUVAR
Hepatomegalide tanı için gerekli laboratuar tetkikleri
· Kan sayımı (anemi MPD sıtma)
· Transaminazlar (ALT, AST, ALP, GGT)
· Albumin
· Protrombin zamanı
· LDH (hemoliz?)
· AFP
· AKŞ, lipid profili
· Bilirübin
· Cu, seruloplazmin
· Fe, transferin
· Serolojik Testler
(Gruber vidal, Wright, antiHAV IgM, HbsAg, AntiHBc Ig M, HBV-DNA; anti HCV; HCV-RNA, otoantikorlar, EBV serolojisi)
· PA akc grafi(tbc ve konjestif kalp yetersizliği)
· PPD(tüberküloz cilt testi)
· Kemik iliği aspirasyon ve biyopsisi.Bazı kan hastalıkları karaciğeri büyütebilir. Bu kan hastalıkları kemik iliği örneğinin incelenmesi ile tanısı konabilir. biyopside (lösemi, lenfoma, myeloproliferatif hastalıklar) ve kültürde (tbc, bru, histoplasmoziz) gibi hastalıkların tanısı konabilir.
· Karaciğer biopsisi- karaciğer hastalığı alınan parçadan mikroskopla incelenerek, sebebi araştırılır.
· Görüntüleme yöntemleri(U/S, karaciğer ve safra yolları sintigrafisi, CT, MRI)
· Laparoskopi- Karın içini ince metal çubuklarla girerek gözle incelemek. Bu çubuklarrın ucunda görmeyi sağlayan kamera sistemi olur.
· Özofagoskopi- özofagusta (yemek borusunda) siroza ilerlemiş karaciğer hastalıklarında varisler oluşur. Bu varislerin görülmesi siroz şüphesini artırır.
Tüm bu testlerle tanı konduğunda hastalık sebebe göre tedavi edilir.
