15 Mayıs Hava Şehitlerini Anma ve Havacılık Haftası

458

Türk Hava Kuvvetleri’nin kuruluşunun ilk yıllarında hem Türk Hava Gücü’nün tanıtılması hem de İslam ülkeleri arasında bir dostluk ve yakınlaşma sağlamak amaçlarını taşıyan bir İstanbul-Kahire seferi düzenlenmiştir. İstanbul-Kahire uçuşunda 27 Şubat 1914’te şehit olan Yzb. Fethi ve Yzb. Sadık Beyler ile yine aynı uçuşta 11 Mart 1914’te şehit olan Tğm. Nuri Bey, Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk şehitleridir.

Bu ilk Hava Şehitlerinin anısına, İstanbul’un Fatih semtinde 1914 yılında bir anıt yapılmasına başlanmış ve anıt 1916 yılında bitirilerek törenle açılmıştır. Bu anıtın açılışında yapılan tören, aynı zamanda Türk Hava Şehitleri için düzenlenmiş olan ilk anma günü olmuştur. 1926 yılında Hava Şehitleri’nin anılması için müstakil olarak tören düzenlenmeye başlanmıştır.

İzmir’in işgal edilmesiyle Miralay Fethi ve gazeteci Tahsin ile beraberindeki dokuz kişinin şehit edildiği 15 Mayıs tarihi “Hava Şehitlerini Anma Günü” olarak kabul edilmiştir. 1935 yılından beri bu gün “Hava Şehitleri Anma Günü” olarak anılır.

İlk Türk pilotları Fransa ve İngiltere’de öğrenim gören Hüseyin, Münif öğretmen, Sadi Fuat, Fazıl, Fethi, Sadık ve Nuri Beylerdir. Osmanlı imparatorluğu balkan savaşı yenilgisini unutturmak ve hızla gelişen havacılık dünyasında Türk milletinin de saygın bir yer almasını sağlamak amacıyla 1914 yılında istanbul – Kahire hava yolculuğunu başlatma kararı almıştı. Bu zor görev için Fethi ve Nuri beyler pilot, Sadık ve İsmail hakkı beyler ise rasıt (gözlemci) olarak görevlendirilmişlerdi. Yolculuğun uzunluğu 2400 kilometreyi buluyordu.

Bu yolculuğa Bleriot marka Muavenet-i milliye uçağıyla, Deperdussine marka Prens Celaleddin uçağı katılmıştır. Bleriot uçağı ile Yzb.Fethi bey ve yardımcısı (Rasıd) Ütğm. Sadık bey, Deperdussine ile de Tğm.Nuri bey ve Rasıd Yzb. İsmail Hakkı bey uçacaktı. Tam bir macera seferi olmasına rağmen yer hizmetleri iyi düzenlenmiş, belirlenen merkezlere benzin ve yedek parça gönderilmişti. Ayrıca uçakları karadan uçak teknisyenleri takip edecek, arızaları tamir edeceklerdi.

Birinci Dünya Savaşı’nın başladığı 1914 yılının 8 Şubat’ında İstanbul’dan, bugün Yeşilköy olarak bilinen Ayastefanos’ta kurulmuş olan Tayyare Mektebinden Fethi Bey görevli olarak uçağı ile Mısır’a doğru hareket etmişlerdir. yağmurlu bir havada merasimle başlamıştır. törene Enver, Talat ve Cemal paşalar katılmıştır.

Şam’a ulaşan Fethi bey ve Rasıt Sadık bey, Kudüs’e gitmek için 27 şubat’ta Şam’dan havalanmışlar, bir süre sonra uçakları Taberiye gölü yakınlarında deniz seviyesinden 212 m. alçakta bulunan kayalık bir yerde düşmüş ve her ikisi de şehit olmuştur. Kazanın nasıl meydana geldiği kesin olarak anlaşılmamış, ancak kazaya kötü hava şartları veya teknik bir arızanın sebep olduğu üzerinde durulmuştur.

1914 yılında Filistin bölgesinde düşen ilk hava şehitlerimiz olan Fethi Bey, Sadık Bey ve Nuri Bey Suriye ‘de, Şam’da Emeviye Camii Şerifi’ndeki Selahaddin-i Eyyubi’nin türbesinin yanında yatmaktadırlar.

Harbiye Bakanlığı bu ekibin yerine, yeni bir üçüncü ekibin seyahate çıkmasını kararlaştırmıştır. 6 Mart günü Ertuğrul adlı Bleriot marka bir uçak ile istanbul’dan yola çıkan pilot Salim ve Rasıdı Kemal bey’ler ancak Edremit’e kadar gidebilmişlerdir

2 nci ekip olan Nuri ve İsmail Hakkı bey ise Yafa’ya ulaşmışlar, 11 Mart’ta Yafa’dan hareket esnasında irtifa almak için uğraşırken uçakları hız kaybına uğrayarak denize düşmüştür. Yardım gelinceye kadar Nuri bey boğulmuş, İsmail hakkı bey ise kurtarılmıştır. Nuri bey’de Şam’da diğer şehitlerimizin yanında defnedilmiştir.