sel baskınlarını önlemek için ne yapmalıyız

Sel baskınlarını önlemek için yapılacaklar madde halinde alınacak önlemler ve tedbirler nelerdir kısaca özet bilgi:

Sel Baskınları ve Önleme Çalışmaları

Sağanak yağışlar ya da ani Kar ve buz erimelerinin oluşturduğu sular, yamaçlardan aşağı hızla iner ve birleşerek çoğalır. Böylece Sel baskını meydana gelir.
Sel baskını ve taşkınlar can kaybına yol açmanın yanı sıra çok sayıda ev ve diğer binaları kullanılamaz hale getirir. Tarla, bağ ve bahçelerdeki ürünler selden büyük zarar görür. Sel sularıyla taşınan kum, çakıl ve kil gibiMaddeler bağ, bahçe ve tarlaların üzerini örter. Böylece, tarım toprakları verimsizleşir. Fabrika, atölye ve diğer iş yerlerinin sel sularından zarar görmeleri durumunda maddi kaybın yanı sıra birçok kişi işsiz kalır. Ayrıca yol, köprü, tünel vb. yerlerin zarar görmesi sonucu ulaşımda aksamalar olur. Pis suların çevreye yayılması ile de bulaşıcı hastalık tehlikesi baş gösterir.
Yurdumuzda sel baskınlarına ve taşkınlara sıkça rastlanır. Ülkemizde yağışların daha çok ilkbaharda düşmesi sonucu sel ve taşkınların en çok görüldüğü mevsim ilkbahardır. Yaz mevsiminde de sağanak yağışlara bağlı olarak sel ve taşkınlar oluşmaktadır.

Sel baskınları ve taşkınlardan korunmak için her şeyden önce, doğal Bitki örtüsünün, özellikle de ormanların korunması gerekir. Çünkü ağaçlar, yağmurun hızını keser ve yağmur sularının toprağa sızmasını sağlar. BöyleceSular toprağın yüzünde birikmez ve sel oluşumuna yol açmaz. Ayrıca Ağaç, gövdeleri, Suyun yamaçtan aşağıya hızla akmasını önler.
Suyun hızını kesmek için yamaçların teraslandırılması, akarsu yataklarına setler yapılması ve göletler oluşturulması sel baskınlarının yol açacağı zararları büyük ölçüde azaltır.
Sel baskınlarından ve taşkınlardan korunmanın bir yolu da akarsu kenarlarına yerleşmenin önlenmesidir

Sel felaketinden önce devletin alması gereken önlemler

• Meteorolojik kökenli doğal afetler için Devlet Meteoroloji İşleri’nden mutlaka erken uyarı yapılmalı, bunun için gerekli birim oluşturulmalı.
• Oluşturulan erken uyarı birimi, tüm il ve ilçelerde oluşturulan kurtarma ekipleri tarafından takip edilmeli.
• Dere ve nehir yataklarına yerleşim yapılması belediyeler tarafından önlenmeli.
• Denizin dere veya nehir ile birleştiği kanallar düzenli olarak temizlenmeli.

Sel felaketinden önce almanız gereken önlemler

• Meteoroloji haberlerini takip edin.
• Yaşadığınız bölgedeki sel felaketi riskini Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nden öğrenin.
• Oturduğunuz evin su seviyesi altında olup olmadığını öğrenin.
• Bulunduğunuz yerdeki su seviyesinden yüksek alanları bulun.
• Evdeki atık su borularına ve deliklerine karşı önleminizi alın.
• Sel tehlikesi altındaki bir yerde oturuyorsanız değerli eşya ve belgeleri yüksek yerlerde saklayın.

Sel felaketi sırasında almanız gereken önlemler

• Su yatağını ya da çukur bölgeleri terk edip mutlaka yüksek yerlere çıkın.
• Sel sırasında araba kullanmayın.
• Sel suyunun içinde yürümeye çalışmayın.
• Bulunduğunuz yeri boşaltmanız gerekiyorsa, elektriği ve doğalgazı kapatın.
• Sel sırasında arabadaysanız su dolan yollara girmeyin ve herhangi bir arıza durumunda arabayı terk edip yüksek bir yere çıkın.

Sel ve Su Baskınında Alınması Gereken Önlemler

Sel ve Su Baskınında Alınması Gereken Önlemler

Selden Baskınından Önce Yapılması Gerekenler 

Yaşadığınız bölgenin sel tehlikesi içinde olup olmadığını Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nden öğrenin. 
Bulunduğunuz binanın su seviyesi altında kalıp kalmadığını ve o bölgenin sel ile ilgili geçmişini öğrenin. 
Eğer sık, sık sel baskınlarının gerçekleştiği bir bölgede yaşıyorsanız kontra plak,plastik levhalar,el arabası,çivi,çekiç,testere,kürek,kum torbaları gibi acil durumlarda kullanabileceğiniz malzemeler bulundurun. 
Ev içinde ki atık su borularından suların geri tepmesi söz konusu olabilir.Bunu önlemek için gerekli tedbirleri alın. 
Evde bulunan lavabo , küvet ve duş alınan yerlerdeki atık su deliklerini su sızdırmayacak şekilde tıpalarla kapatın .Bir çok sel baskınında bu konu üzerinde hassasiyetle durulmadığı görülmüştür. 
Kaçış planı yapın ve bunu deneyin. 
Yerel sığınakları ve su seviyesinden yüksek yerleri tespit edin. 
Sel felaketi sırasında sığınaklara gidilebilecek en güvenli yolu bulun. 
Eğer sel felaketinin sıkça yaşandığı yerlerde yaşıyorsanız bu yerlere ulaşabileceğiniz alternatif yollar bulun. 

Acil Durum İletişim Planı 

Sel sırasında birbirinden ayrılan aile fertleri için tekrar bir araya nasıl geleceği konusunda plan yapın 

Sel felaketinin gerçekleşmesi anında aile üyelerinin birbirlerine kolayca ulaşabilmeleri için , bu felaketten etkilenmeyecek bir tanıdığınızı belirleyin Bu kişi ailenin diğer fertlerine sizin nerede olduğunuzu bildirebilir. 
Ailenin diğer üyelerinin bu kişinin ismini , telefonunu ve adresini bildiğinden emin olun . 
Bütün aile üyelerinin sel ve ya su baskınından sonra ne yapacaklarını bildiklerinden emin olun . 
Aile üyelerine elektriği ,suyu , doğalgazı nasıl ve ne zaman kapatacaklarını öğretin. Çocuklarınızın bu görevi üstlenebilecek olgunluğa sahip olmaları gerekir.Bunu unutmayın. 
Çocuklarınıza ve ailenin diğer üyelerine itfaiye,polis ve acil durumlarda aranabilecek diğer yerleri nasıl ve ne zaman aramaları gerektiğini öğretin. 

Sel Felaketinde İhtiyaç Duyulabilecek Malzemeler 

El feneri ve ekstra piller 
Taşınabilir ve pille çalışan radyo ve ekstra piller 
İlk yardım malzemeleri ve kullanım kılavuzu 
Acil durumlar için yiyecek ve içecekler 
Elektrikle çalışmayan konserve açacağı 
Gerekli ilaçlar 
Nakit para ve kredi kartı 
Sağlam su geçirmez ayakkabılar 

Sel Sırasında 

Pille çalışan radyonuzdan sel baskını hakkında en son bilgileri dinleyin. 
Evinizdeki küvet ,lavabo ve bidonları şebeke suyunun kirlenme ihtimaline karşı temiz su ile doldurunuz. 
Evinizin dışındaki eşyaları evin içine alın.Sel anında çevreye zarar verebilirler. 
Evinizdeki değerli eşyaları vaktiniz varsa evinizin üst katlarına veya selden etkilenmeyecek bölümlere taşıyın. 
Yetkili organlar tarafından bildirildiğinde gaz ve elektriği ana valflerden kapatın. 

Evde iseniz 

Televizyonu ve ya pille çalışan radyonuzu açarak en son durum hakkında bilgi alınız. 
Acil durum materyallerini yanınıza alınız. 
Evlerin terk edilmesi haberi verildiğinde , daha önceden yapmış olduğunuz kaçış planını uygulayınız. 

Dışarıda iseniz 

Su seviyesinden yüksek bir yere çıkıp yardım gelene kadar bekleyiniz. 
Sel suları içinde yürümekten kaçınınız.Hızlı hareket ettiği zaman derin olmayan sel suları bile tehlikeli olabilmektedir. 

Arabada iseniz 

• Sel basmış bir alana geldiğinizde başka bir rotadan yolunuza devam edin. 

• Eğer araba stop ederse hemen arabayı terk edin ve yüksek bir zemine çıkın. Bir çok ölüm stop eden arabayı hareket ettirmeye çalışırken gerçekleşmiştir. 

Kaçış Sırasında 

Pille çalışan radyonuzun kaçışla ilgili bilgilerini dinleyiniz. 
Tavsiye edilen kaçış rotalarını takip edin kestirme yollar tamamen kapanmış olabilir. 
Yollar kapanmadan olabildiğince erken tehlike altında ki yerlerden kaçınmalı.Unutmamalıdır ki erkenden tehlikesiz bölgelerden kaçmak , vasıtalarla zarar gören yerlerden kaçmaktan daha kolaydır. 
Evinizden ayrılmadan önce yakın illerdeki tanıdıklarınızı arayarak durumdan haberdar edin ve gittiğiniz yeri kendilerine bildirin 
Vaktiniz olursa değerli eşyalarınızı evinizin zarar görmeyecek yerlerine -çatı katı ve üst katlar olabilir- taşıyın. 

Sel Sonrasında 

Sel felaketi suların geri çekilmesi ile sona ermeyebilir.Dolayısı ile otoritelerin geri dönün uyarısını almadan kesinlikle evlerinize dönmeyin. 
Özel ilgiye ihtiyacı olan komşularınıza-yaşlılar ,bebekler ve özürlüler- yardımcı olmayı unutmayın. 
Binalarınızın herhangi bir hasarı olup olmadığını kontrol edin. 
Binalarınızı kontrol ederken su geçirmez ayakkabı ve pille çalışan el fenerleri kullanın. 
Eğer sel suları evinizin etrafında hala mevcut ise eve girmeyin. 
Duvarların ,katlardaki zeminlerin ve pencerelerin herhangi bir zararının olmadığını kontrol edin. 
Evinize sel sırasında yılan ve benzeri zararlı hayvanlar girebilir.Bu konuda da inceleme yapmak faydalı olabilir. 
Tavanı sıva ve benzeri şeylerin dökülmesi riskine karşı kontrol edin. 
Sigorta işlemleri için zarar gören yerlerin resmini çekin. 
Sel felaketinin nedeni ile yangın çıkabilir.Bu nedenle evinizde gaz sızıntısı 
suyun altında kalmış elektrik aksamı ,fırın ,ocak ve elektrikle çalışan eşyaların olmadığına emin olun. 
Sel sırasında evinizde kalmış yiyecekler varsa bunları kesinlikle kullanmayın. (Konservelerde dahil) 
Evinizdeki suları binanın daha fazla zarar görmemesi için yavaş, yavaş boşaltın. -her gün suyun üçte birlik kısmı gibi- 
Lağım çukuru ve çukurlar , mikroplu tanklar ve atık su sistemlerinin sel sonrası insan sağlığına zarar vermemeleri için mutlaka yetkililere kontrol ettirin. 

Seller toplum sağlığını nasıl etkiler?

Öncelikle ilk günlerde boğulma, trafik kazası dahil çeşitli travmalar ve elektrik çarpmalarına bağlı ölüm ve hastalıklara yol açar. 

Selin ardından etkilenen insanların toplu olarak yer değiştirmesi, yeni sorunlar için de bir zemin oluşturur. Bu insanların sağlıklı suya ulaşamaması, en temel problemdir ve suyla-gıdayla bulaşan hastalıklar artar. Ayrıca geçici yerleşim yerlerinde kalabalık ortamlarda, hava yoluyla bulaşan hastalıklar da hızla yayılır. Bu koşullarda yaşayan çocuklarda ise, kızamık ve akut solunum yolu enfeksiyonları beklenir. Hava yolu ile bulaşan hastalıklar, kendi evlerinde yaşayan insanlar için de sorun oluşturur. 

Sel ile bulaşıcı/salgın hastalık ilişkisi, şöyle seyretmektedir;

İlk üç gün, bulaşıcı/salgın hastalık pek görülmez.

Dördüncü günden dördüncü haftaya kadar olan bölümde, bulaşıcı hastalıkların görülmesi, sık karşılaşılan bir durumdur. Genellikle sel bölgesinde, selden önce tek, tek bulunan hastalıkların salgın yaptığı görülmektedir.

Dördüncü haftadan sonra kuluçka süresi uzun olan hastalıklar, bu dönemde görülür. 

Hangi hastalıklar görülür?

Öncelikle su ve besin kaynaklı ishalli hastalıkların ortaya çıkmasını bekleriz. Burada temel etken, elektrik, su, kanalizasyon gibi altyapıların zarar görmesi, özellikle de sağlıklı içme ve kullanma suyu sağlanmasında görülen aksaklıklardır.

Bir başka temel etmen, vektör üreme alanlarının artmasıdır. Bu durum da, vektörlerle bulaşan hastalıkların artmasına yol açar. Örneğin, sivrisinek üreme alanlarında bir artış olması, sıtma olgularını artırır. Yine, fare gibi kemiriciler sel ortamında artar ve fare idrarının sel sularına karışması da, bütünlüğü bozulmuş ciltlere temas ile “leptospiroz” dediğimiz hastalığa neden olur. Atık sularının içindeki sıvı ve katı atıkların cilde temas etmesi sonucu deri enfeksiyonlarının da artmasını bekleriz. 

Selin ev ve ev eşyalarını etkilemesi, sel geçtikten sonra da etkili olur. Bu etkileme, sağlık sorunlarını uzun döneme yayar. Bu arada, sel sırasında yaşanan sağlık sorunlarının zamanında tedavi edilmemesi, sağlık sorunlarını ağırlaştırır, komplikasyonlara yol açar, tedaviyi zorlaştırır.

Peki, neler yapılabilir?

Sel riski olan bölgede, hangi sağlık sorunlarının yaşanabileceği önceden değerlendirilmelidir. Düzenli bir bilgi toplama sistemine sahip olmak, kritiktir. Yoksa, oluşturulmalıdır. Bu salt bürokratik bir işlem olarak kabul edilmemelidir; bununla, olası hastalıkların/sağlık sorunlarının erken belirlenmesi ve zamanında müdahalesi mümkün hale gelir.

Selden etkilenen evlerde yaşayanlar her gün ziyaret edilerek, sağlık sorunları izlenmelidir.

En önemli ihtiyaç, sudur. Sel bölgesindekilere, günlük ihtiyacı kadar temiz su sağlanmalıdır. Su dezenfeksiyonu için en kolay ve en hızlı etki gösteren yöntem klor uygulamasıdır. Suların sürekli dezenfeksiyonu sağlanmalı, sağlıklı olmayan sular için, evlere klor tabletleri dağıtılmalıdır.

Halk, kaynağını bilmediği suları içmeme konusunda uyarılmalıdır. Sel sularının ciltle temasının önlenmesi konusunda eğitim yapılmalı, bu durumla karşılaşmış insanların ciltlerini sabunlu suyla yıkaması önerilmelidir.

Kısa sürede, vektör kontrol önlemleri alınmalıdır. Sıtma için, bu çok önemlidir. Fare ve benzeri kemiricilerin risk durumu da değerlendirilmelidir. 

Aşılama hizmetleri aksatılmadan sürdürülmelidir. Evlerinde ve geçici yerleşim yerlerinde yaşayan insanların özellikle gebe ve çocukların rutin aşıları aksatılmamalıdır. Sel sırasında toprak, çamur, vb. ile kirlenmiş, derin yarası olanların tetanos bağışıklaması yapılmalıdır. 

Sele hazırlıklı olmak açısından bazı hatırlatmalar yapmak istiyoruz:

Sel öncesi yapılması gerekenler

* Acil durum malzemelerinizi hazırlayın, miatlarını ve sağlamlıklarını sık ,sık kontrol edin.

Mümkün olduğu kadar pişirme gerektirmeyen gıda ve sağlam kapaklı temiz kaplarda su stoklayın. 

* Radyo ve televizyondan hava durumunu ve sel yayınlarını izleyin.

* Kıymetli ve gerekli eşyalarınızı boşaltabileceğiniz ve ailenizle birlikte kalabileceğiniz güvenli bir yer ve bu yere giden güvenli bir yol belirleyin, buraya ulaşma tatbikatları yapın.

* Evin etrafına ve kapı içlerine yerleştirilen kum torbaları, eşyaların zarar görmesini engelleyebilir. 

Sel sırasında yapılması gerekenler

* Evden ayrılmadan önce elektrik ve suyu kapatın.

* Yüksek yerlerde bulunmaya dikkat edin ve sel basmış yolda araç kullanmayın. 

* Aracınızdayken sel içinde kalırsanız, hemen aracı kapatın ve yüksek bir yere çıkın. Suyun 30 cm. yükselmesi araç üzerinde 700 kiloluk itmeye neden olur. 60 cm.lik yükselme bir aracı sürüklemeye yeter.

* Dizinizi geçen suya girmeyin. Kopmuş elektrik tellerinden uzak durun ve ilgili yerlere bildirin. Sele bağlı ölümlerin önemli bir kısmı elektrik çarpması sonucu görülür.

* Çocukların su birikintilerinde oynamasına izin vermeyin, kimyasal madde ya da kanalizasyon karışmış olabilir.

Sel sonrasında yapılması gerekenler

* Sel suyu ile bulaşmış olması olası taze sebze ve meyve yemeyin. Sadece şişe suyu ya da önceden depoladığınız hazır gıdaları ve temiz suyu tüketin.

* Felaket alanından uzak durun, özel bir beceriniz yoksa kurtarma ve temizleme çalışmalarını engellemekten başka bir işe yaramazsınız.

* Elektrikli aletlere dokunmayın.

Seli önlemek için neler yapmalıyız?

Bireysel olarak yapabileceğimiz birçok şey vardır. Evlerimizi dere yataklarına, taşkın bölgelerine yakın yerlerde yapmamalı veya böyle yerlere yapılmış evleri satın almamalıyız.

Fırsat bulduğumuz yerlere ağaç dikmeli, toplu ağaç dikme işlerinde gönüllü olarak yer almalı veya bağış yaparak destekte bulunmalıyız.

Sel felaketine karşı hangi önlemler alınabilir?

SEL VE SU BASKINLARINA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER

a. Başta ormanlar olmak üzere, doğal bitki örtüsü iyi korunmalı ve çıplak alanlar ağaçlandırılmalıdır.

b. Doğal çevre korunmalı ve doğal kaynaklar bilinçli bir biçimde kullanılmalıdır.

c. Arazi kullanımı ilkelerine uyulmalı havzalarda yeteri kadar sıklıkta meteorolojik ve hidrolojik gözlem istasyonları kurulmalıdır.

ç. Akarsu yatağı içinde suların akış hızını kesici setler ve göletler yapılmalıdır.

d. Ülkelerin meteoroloji ve hidroloji kuruluşları sel ve taşkın erken uyarı sistemi için yeterli eleman ve teknoloji ile donatılmalıdır.

e. Akarsu yatakları ve sele duyarlı yerler, hiçbir şekilde yerleşime açılmamalıdır.

f. Özellikle düşük kotlu yerlerde ve yerleşim alanlarında, yatak kenarlarına taşkın engelleyici setler yapılmalıdır.

g. Yerleşim birimlerindeki kuru dere yatakları, asfaltlanarak yol haline getirilmemeli, meteoroloji kuruluşlarınca şiddetli yağış ihbarı yapılması halinde; mülki idareler ve yerel yönetimlerce gerekli önlemler alınmalı, özellikle akarsu kenarlarında, vadi tabanlarında yaşayan insanlar uyarılmalıdır. (Dik yamaçlarda tarım yapılmamalı, az eğilimli yerlerde de toprak koruma ilkelerine uyulmalıdır)

h. Sele neden olabilecek dereler, kontrol altına alınmalı ve ıslah edilmelidir.

Sel Baskınları ve Önleme Çalışmaları

Sel Baskınları ve Önleme Çalışmaları

1-Sağanak yağışlar ya da ani kar ve buz erimelerinin oluşturduğu sular, yamaçlardan aşağı hızla iner ve birleşerek çoğalır. Böylece sel baskını meydana gelir.

2-Sel baskını ve taşkınlar can kaybına yol açmanın yanı sıra çok sayıda ev ve diğer binaları kullanılamaz hale getirir. Tarla, bağ ve bahçelerdeki ürünler selden büyük zarar görür. Sel sularıyla taşınan kum, çakıl ve kil gibi maddeler bağ, bahçe ve tarlaların üzerini örter. Böylece, tarım toprakları verimsizleşir. Fabrika, atölye ve diğer iş yerlerinin sel sularından zarar görmeleri durumunda maddi kaybın yanı sıra birçok kişi işsiz kalır. Ayrıca yol, köprü, tünel vb. yerlerin zarar görmesi sonucu ulaşımda aksamalar olur. Pis suların çevreye yayılması ile de bulaşıcı hastalık tehlikesi baş gösterir.

3-Yurdumuzda sel baskınlarına ve taşkınlara sıkça rastlanır. Ülkemizde yağışların daha çok ilkbaharda düşmesi sonucu sel ve taşkınların en çok görüldüğü mevsim ilkbahardır. Yaz mevsiminde de sağanak yağışlara bağlı olarak sel ve taşkınlar oluşmaktadır.

4- Sel baskınları ve taşkınlardan korunmak için her şeyden önce, doğal bitki örtüsünün, özellikle de ormanların korunması gerekir. Çünkü ağaçlar, yağmurun hızını keser ve yağmur sularının toprağa sızmasını sağlar. Böylece sular toprağın yüzünde birikmez ve sel oluşumuna yol açmaz. Ayrıca ağaç, gövdeleri, suyun yamaçtan aşağıya hızla akmasını önler.

5-Suyun hızını kesmek için yamaçların teraslandırılması, akarsu yataklarına setler yapılması ve göletler oluşturulması sel baskınlarının yol açacağı zararları büyük ölçüde azaltır.

6- Sel baskınlarından ve taşkınlardan korunmanın bir yolu da akarsu kenarlarına yerleşmenin önlenmesidir.