Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanı (RSHM) Doç. Dr. Mustafa Ertek, zehirli mantarları zehirsizlerden ancak uzmanların ayırabildiğini belirterek, halk arasındaki, ”yoğurtla yenen mantar zehirlemez”, ”pişirilen mantarda zehir yok olur” gibi yanlış inanışlar sonucu tüketilen zehirli mantarların, böbrek ve karaciğer yetmezliği, hatta ölüme kadar gidebilen olumsuz sonuçlara yol açtığına dikkati çekti.
Ertek, sonbaharın gelişiyle her yıl olduğu gibi mantar zehirlenmelerinde büyük artış olduğunu, Ulusal Zehir Danışma Merkezine son 2 ayda 147 mantar zehirlenmesi başvurusu yapıldığını bildirdi.
Halk arasındaki, ”yoğurtla yenen mantar zehirlemez”, ”pişirilen mantarda zehir yok olur” gibi yanlış inanışlarla tüketilen zehirli mantarların, böbrek ve karaciğer yetmezliği, hatta ölüme kadar gidebilen olumsuz sonuçlara yol açtığı uyarısında bulunan Ertek, halk arasında ”hiçbir bilimsel değeri bulunmayan” şu inanışların bulunduğunu açıkladı:
-Yoğurtla yenen mantar zehirlemez.
-Pişirilen mantarda zehir yok olur.
-Mantarın zehri, sirkeli ve tuzlu suda kaynatılarak alınır.
-Kurutulmuş mantar zehirlemez.
-Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir.
-Koparıldığında rengi değişmeyen mantar zehirsizdir, iç kısmı mavileşirse zehirlidir.
-Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
-Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse, kaşık kararır.
-Salyangozlar zehirli mantar yemez.
Zehirlenme vakalarına özellikle Marmara, Orta ve Doğu Karadeniz bölgelerinde rastlandığını anlatan Ertek, şöyle konuştu:
”Sonbahar ve ilkbahar aylarında görülen yağışlardan sonra doğada yetişen mantarlar bilinçsiz kişilerce tüketiliyor. Ülkenin hangi bölgesinde yetişirse yetişsin, doğadan toplanan mantarlar kesinlikle tüketilmemelidir. Çünkü, zehirli mantarları zehirsizlerden ancak uzmanlar ayırabilir. Normal bir vatandaş bunları asla birbirinden ayıramaz.”
-BELİRTİLER-
Zehirlenme belirtilerinin mantardaki zehrin niteliğine göre değiştiğini, belirtilerin bazı türlerde 2 saat, bazılarında ise 6 saatte ortaya çıktığını belirten Ertek, ”Belirtilerin 2 saat içinde ortaya çıkması hafif, 6 saat içinde ortaya çıkması ise ağır bir zehirlenme olduğunu gösterir. Ağır seyreden mantar zehirlenmelerinde koma ve sonuçta ölüme kadar giden sonuçlar görülebilir” uyarısını dile getirdi.
Ertek, 2 saat içinde kendisini gösteren hafif zehirlenmelerde sersemlik, uyku hali, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı,bulantı ve kusma ile terleme belirtilerinin görülebileceğini kaydetti.
Ertek, mantar tüketildikten 6 saat sonra gelişen ağır zehirlenme türünde ise bulantı, kusma, ishal, ateş, nabız artışı, karın ağrısı, karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organlarda yetmezliğe kadar gelişen sağlık sorunlarının ortaya çıkabileceğini bildirdi.
-”114 ULUSAL ZEHİR MERKEZİNİ ARAYIN”-
Mantar zehirlenmelerinde tedavinin genellikle bulgulara yönelik olduğunu kaydeden Ertek, ağır vakalarda ise sadece RSHM’nden temin edilebilen ”antidot” (panzehir) kullanıldığını söyledi.
Mantar zehirlenmesi şüphesi taşıyanların ya da böyle bir vakayla karşılaşan hekimlerin ”114” Ulusal Zehir Danışma Merkezi’nden bilgi alabileceklerini vurgulayan Ertek, ”Mantar zehirlenmelerinde her yıl büyük bir artış yaşanması nedeniyle daha geniş kesimlere ulaşmak için hazırladığımız broşürleri de illere yolladık. Vatandaşlarımız bunlardan da yararlanabilirler. Ayrıca başkanlığımızın internet sitesinden mantar zehirlenmeleriyle ilgili bilgilere ulaşılabilir” diye konuştu.
-”KÜLTÜR MANTARLARI RAHATLIKLA TÜKETİLEBİLİR”-
Sık sık ”kültür mantarlarının tüketilmesinde sakınca olup olmadığı” sorusuyla da karşılaştıklarını belirten Ertek, bu mantarların zehir içermediğini ancak hijyenik koşullarda üretilmiş olmaları gerektiğine dikkati çekti. Ertek, aksi halde besin zehirlenmesiyle karşı karşıya kalınabileceği uyarısında bulundu.
(aa)
