Aşure, Hicri takvime göre Muharrem ayının onuncu günü yapılan tatlı. İslami inanca göre Muharrem ayının onuncu günü Nuh, Büyük Tufan’dan sonra karaya ayak bastığında elinde kalan son malzemelerle bu tatlıyı yapmıştır.
Tatlının ismi, Arapçada onuncu anlamına gelen عَشْرَة kelimesinden gelmektedir.
Aşurenin belirli bir tarifi yoktur. Bölgeler arasında farklıklar gösterir.
Geleneksel olarak en az 7 maddeden oluşması gerektiği söylenir. Bazıları adından dolayı 10 madde ile yapılması gerektiğini söyler. Aleviler ise hep 12 madde kullanarak aşure yapar.
Temel olarak su, buğday, nohut, toz şeker, fasulye, pirinç kullanılarak yapılır. Süsleme amacı ile ceviz, çam fıstığı, badem, nar, susam ve tarçın gibi kuruyemiş, meyve ve baharatlar kullanılır.
Aşure Türkiye’nin mutfak geleneğinin yanı sıra çevredeki ülkelerin çoğunda, Hristiyan ve Yahudi kültürlerin bir parçası olarak da çeşitli isimler altında hazırlanmaktadır.
Ermeni ve Rum kültüründe de vardır. Ermeniler, 6 Ocak’ta “anuş-abur” yaparken; Rumlar, buğday, kuru üzüm ve bal ile yaptıkları “koliva”yı kilise kapısında dağıtıp ortasına bir mum diktikleri bir tabakla mezarın başına yerleştirmektedirler.
Alevi kültüründe, Kerbela Savaşı’nda Hüseyin’in öldürüldüğü günde aşure pişirilmesi ile aşurenin hiçbir hayvansal ürün içermemesi arasında bağlantı kurulur ve şiddetin genel olarak protesto edildiği ifade edilir. Aleviler, her sene aşurelerini pişirip konu komşu ile paylaştıkları Muharrem ayında 12 gün boyunca etin tüketilmediği bir oruç tutarak öldürmenin her türlüsünün (besin için kesilen hayvan dahil) şiddet olduğunu idrak ederler.
| Aşure |
- 1 su bardağı nohut
- 1 su bardağı kuru fasulye
- 3 su bardağı aşurelik buğday
- 1 su bardağı kabukları soyulmuş fıstık
- 1 su bardağı fındık içi(bütün)
- 1.5 su bardağı doğranmış kayısı
- 1 su bardağı kuru üzüm
- yarım su bardağı kuş üzümü
- yarım su bardağı küp doğranmış portakal kabuğu
- 1 su bardağı küp doğranmış elma
- 4 su bardağı toz şeker
- 1 çorba kaşığı gül suyu (isteğe bağlı)
- bir çimdik tuz
- Bir gece önceden fasulye ve nohut aynı kapta ıslatılır
- Bir gece önce buğday yıkanıp sıcak su ile ıslatılır
- Ertesi sabah fasulye nohut düdüklü tencerede yumuşayıncaya kadar pişirilir. Buğday da aynı şekilde haşlanır.
- Meyveler bir tencerede yumuşayıncaya kadar yaklaşık 10 dk kaynatılır.
- Büyük bir tencereye pişen malzemeler birlikte konulur. Suyu yetersizse sıcak su eklenir. Kaynayınca fıstık, fındık, portakal kabuğu, elma, bir çimdik tuz ve şeker atılır. Karıştırılır 5-10 dk daha kaynatılıp ocak kapatılır.
- Eğer daha koyu kıvamlı olmasını istiyorsanız 2 kaşık buğday nişastasını az suda eritip kaynayınca ilave edebilirsiniz.
- Üzerini nar, tarçın, kuş üzümü vs. ile süsleyebilirsiniz..
