7. Sınıf Sosyal Bilgiler 15-20. (Xv-Xx) Yüzyıllarında Avrupa’Da Yaşanan Gelişmeler konu anlatımı
Orta Çağ ve yeni çağ dönemi olarak da ele alınabilecek bu dönem, Avrupa’da çok önemli gelişmelerin yaşanmasına şahitlik etti. Bu dönemde pek çok savaşlar ve değişimler ile beraber yenilikler ortaya çıktı. Bu yenilikler hem sanat açısından hem de teknolojik ve sanayi üzerinden gerçekleşti.
15-20. yüzyıllar arasında Avrupa’da yaşanan bilimsel gelişmelerin günümüzde insan yaşamına etkileri nelerdir
XVI. yüzyılda Almanya’da başlayan Reform Hareketleri tüm Avrupa’ya yayılarak eğitimde kilise hakimiyetine son vermiş, böylece düşünceyi ve gelişmeyi engelleyen dini etkenler ortadan kaldırılmıştır. Aydınlanma Çağı ile akla dayanan düşünce sistemi Avrupa’ya egemen olmuştur. Bu dönemde özellikle doğa bilimleri hızlı bir gelişme göstermiştir. Tüm bu gelişmeler teknik alanda da büyük ilerlemelere yol açmıştır. XVIII. yüzyılın sonlarında buharlı motorun icadıyla üretimde kol gücünden makine gücüne geçilmiş, üretim hızla artmıştır. Tüm bu gelişmeler günümüz bilim ve teknolojisinin temelini oluşturmaktadır.
On beşinci yüzyılda Avrupa’da yaşanan en önemli gelişmelerin temeli, pusulanın kıtaya gelişi ve harita kullanımının yaygınlaşmasına dayandırılmaktadır.
Her ne kadar icadı ikinci yüzyıla dayansa da, ilkel pusulanın Avrupa’ya gelişi on üçüncü yüzyılı, yaygın bir şekilde kullanılması ise on beşinci yüzyılı buldu. Yine on beşinci yüzyılda, tecrübeli denizciler tarafından hazırlanan, o tarihe dek yapılan en güvenilir harita olan ve ‘isolario’ adı verilen kılavuz kitaplar sayesinde denizcilik ve keşifler altın çağını yaşadı.
Okyanuslara açılmaya başlanmasının ardından gerek güzel sanatlara gerekse de edebiyat ve bilime olan merak arttı. Düz olduğu sanılan dünyanın yuvarlak olduğunun ve hem güneşin hem de kendi eksenin etrafında döndüğünün öğrenilmesi, Amerika’nın keşfedilmesi temelde bu sayede oldu.
Bu keşiflerin ardından, kilisenin o güne dek doğru olduğunu iddia ettiği bilgilerin hatalı olduğunun anlaşılması sanat ve sanatçılar için önemli bir yol ayrımı oldu. Kiliseye güvenin azalmasıyla doğan özgürlük ortamında, sanatçılar daha rahat çalışma ve popülerliklerini artırma imkanı buldular. Avrupa’da sanat, felsefe, bilim, edebiyat gibi alanlarda yaşanan bu canlanmaya, ‘yeniden doğuş’ anlamına da gelen rönesans adı verildi.
Öte yandan kilisenin yaşadığı itibar kaybını telafi etmeyi amaçlayan, Martin Luther King öncülüğündeki bir grup ise, ‘yeniden şekillendirmek’ anlamına gelen reform hareketini başlattı.
Rönesans ve reform hareketleri, takip eden yüzyıllarda sanat, bilim, edebiyat ve felsefe alanlarında çok büyük gelişmelere yol açtı. Aydınlanma Çağı olarak bilinen bu dönemin bir doğal sonucu olarak, teknolojik ilerlemeler de hız kazandı ve Sanayi İnkilabı’nın fitili ateşlendi.
Özellikle on sekizinci yüzyılın sonlarında icat edilen buharlı motor, üretimin o güne kadarki kaderini değiştirdi. Kol gücü üretiminin kısıtlı üretim sorunu, yerini makine gücünün üretim bolluğuna bıraktı.
Sanayi İnkilabı’nın başlaması ve buharlı motorun insan hayatına girmesi, ulaşımda da büyük bir yeniliğe yol açtı. On dokuzuncu yüzyılın hemen başında, İngiltere’de ilk buharlı lokomotif üretildi. Teknoloji ilerledikçe lokomotifler daha hızlı ve güçlü, taşımacılığın temelini oluşturan bir araca dönüştü. Ülkeler arasındaki pazarlar, demir yolları ile birbirlerine bağlandığı için hem ekonomik hem de kültürel etkileşimler sıklaştı. Tüm bu atılımlar, günümüzde geçerliliğini sürdüren ya da daha ileriye taşınan bilimsel birikimin oluşmasına imkan sağlamıştır.
15-19. yüzyıllar arasında Avrupa’daki bilimsel gelişmelerle ilgili bir araştırma yapınız
15-19. yüzyıllar arasında Avrupa’daki bilimsel gelişmelerle ilgili bir araştırma yapınız. Bulduğunuz bilimsel gelişmeleri oluş sırasına göre defterinize yazınız. XV. yüzyılın sonlarından itibaren Coğrafi Keşifler, Dünya ile ilgili bilgilerin artmasına yol açmıştır. XV ve XVI. yüzyıllarda edebiyat, sanat, bilim ve düşünce alanlarında yenilik ve gelişmeler başlamıştır. Rönesans adı verilen bu yenilikler özgür ve bilimsel düşünceyi geliştirmiştir. Akıl, bilim, deney ve gözlemin ön plana çıkması bilim ve tekniğin gelişmesinin yolunu açmıştır.
XVI. yüzyılda Almanya’da başlayan Reform Hareketleri tüm Avrupa’ya yayılarak eğitimde kilise hakimiyetine son vermiş, böylece düşünceyi ve gelişmeyi engelleyen dini etkenler ortadan kaldırılmıştır. Aydınlanma Çağı ile akla dayanan düşünce sistemi Avrupa’ya egemen olmuştur. Bu dönemde özellikle doğa bilimleri hızlı bir gelişme göstermiştir. Tüm bu gelişmeler teknik alanda da büyük ilerlemelere yol açmıştır. XVIII. yüzyılın sonlarında buharlı motorun icadıyla üretimde kol gücünden makine gücüne geçilmiş, üretim hızla artmıştır. Tüm bu gelişmeler günümüz bilim ve teknolojisinin temelini oluşturmaktadır.
XV. yüzyılda yaşayan Amerika kıtasının kaşifi Kristof Kolomb en önemli keşfine çıkmadan önce hangi bilimsel ve teknolojik gelişmelerden yararlandı? Aşağıdaki metinlerden öğrenelim.
Manyetik Pusula Manyetik pusula MS 100’de Çinliler tarafından geliştirilmiştir. Araplar onu 1200’lü yıllardan itibaren kullanmaya başlamışlardır. Avrupa’nın ilk kutulu pusulası ise 1190 yıllarında geliştirilmiş ve uzun deniz yolculuklarını kolaylaştırmıştır. 1490’da Dünya Alman harita bilimcisi Martellus’un çizdiği bu harita Avrupalı bilim insanları ve denizciler tarafından bilinen dünyayı gösteriyordu.
Dünya’nın şeklinin düz olduğu sanılan bu haritada Amerika kıtası da görülmüyordu. Üçgen Yelkenden Dört Köşe Yelkene Kolomb, denize açıldığı üç geminin Akdeniz’de kullandıkları üçgen yelkenlerini, daha güçlü olan dörtgen yelkenlerle değiştirmişti.
Pusulanın kullanılmaya başlanması, gemicilik tekniğinin ilerlemesi ve coğrafya bilgilerinin artması sonucunda açık denizlere çıkan Avrupalılar, yeni kıtalar ve ülkeler keşfetmeye başladılar. Avrupalıların XV. yüzyılın sonunda başlatıp XVI. yüzyılda da devam ettirdikleri yeni yerler bulma girişimlerine Coğrafi Keşifler adı verilir. Coğrafi Keşifler sonucunda, Amerika gibi yeni kıtaların keşfedilmesinin yanında okyanuslar hakkında birçok bilgi edinilmiştir. Dünya’nın düz değil yuvarlak olduğu, kendi etrafında ve Güneş etrafında döndüğü, evrenin merkezi olmadığı gibi bilgiler ortaya çıkmıştır. Coğrafi Keşiflere kadar Dünya’nın düz olduğunu söyleyen kiliseye ve din adamlarına olan güven, keşifler sonucunda azalmaya başlamıştır.
Avrupalı devletler keşfettikleri yerleri egemenlikleri altına alarak sömürge imparatorlukları kurdular. Buralardan bol miktarda altın, gümüş gibi değerli madenler ve çeşitli ham maddeler Avrupa’ya taşındı ve böylece sermaye arttı. Keşifleri destekleyen Avrupa’nın denizci ülkeleri kısa sürede zenginleşti. Zenginleşen ailelerin, kültür ve sanat hareketlerini desteklemeleri Rönesans’ın başlamasında etkili oldu.
Sanayi İnkılabı taşımacılık alanında da büyük gelişmelere yol açtı. 1804’de İngiltere’de raylar üzerinde ilerleyen ilk buharlı lokomotif yapıldı. Zaman içinde yapılan buluşlarla lokomotiflerin hızı ve gücü yükseltildi. Tren, taşımacılıkta oldukça önemli araç hâline geldi. Trenin gelişmesine paralel olarak demir yolu yapımı da hızlandı. Demir yolları sayesinde pazarlar birleşti, mesafeler kısaldı, demir yollarının gelişimi Sanayi İnkılabı’nın etkilerinin başka ülkelere yayılmasına da katkıda bulundu.
1856 yılından itibaren dökme demiri çeliğe dönüştüren ekonomik bir yöntemin bulunmasıyla çelik üretmek daha ucuz ve kolay hâle geldi. Çelik üretiminin artması demir yolu yapımını da hızlandırdı.