İstemli hareketlerimizi kontrol eden organ

Diğer dillerde de Türkçede olduğu gibi “küçük beyin” anlamına gelen, beynimizin altında yer alan beyincik organı günümüze kadar denge ve hareket olaylarını kontrol eden yapı olarak biliniyordu. Fakat son zamanlarda yapılan araştırmalar beyinciğin bilinenden daha fazla işlevinin olabileceğini ortaya koyuyor.

Beyinciğin dengemizi sağlamada rolü vardır.

Araştırmacılar beynimizdeki sinir hücrelerinin yarısından fazlasının beyincikte bulunduğunu tahmin ediyor. Sinir hücrelerinin bu kadar yoğun bulunduğu beyincik organının sadece denge olaylarında rol alması araştırmacılar tarafından çok anlamlı bulunmadı. Bu nedenle beyinciğin muhtemel diğer görevleri ile ilgili araştırma yapmaya başladılar.

Araştırmacılar öncelikle beynin merkezinde yer alan ventral tegmantal alan (VTA) isimli bölgenin beynin diğer bölgeleriyle bağlantısını araştırdı. VTA bölgesi ödül beklentisi durumunda heyecanlanmamızı sağlıyor. Araştırmacılar fareler ile yaptıkları deneyde farelerin beyinciklerinden VTA bölgesine doğrudan sinir hücrelerinin gönderildiğini tespit ettiler.

Fareler başka fareler ile aynı ortama konulduğunda beyinciklerinden VTA bölgesine giden bu hücrelerin aktif olduğu gözlemlendi ve hayvanların birlikte daha fazla zaman geçirdikleri belirlendi. Beyincikten VTA bölgesine giden sinir hücrelerinin etkinliği ışık yardımıyla yapay olarak engellendiğinde ise farelerin grup halinde hareket etmedikleri ve tek başlarına daha fazla zaman geçirdikleri tespit edildi.

Farenin beyinciğinden VTA bölgesine giden hücreler aktif olduğunda diğer fareyle daha fazla zaman geçiriyor.

Araştırmacılar bu sonuçların beyincikten VTA bölgesine giden sinir hücrelerinin, hayvanların sosyal davranışlarını olumlu yönde etkilediğinin göstergesi olduğunu düşünüyor.

Beyincik ve sosyal davranış arasındaki bağlantı beyinciğin otizm ile de ilişkili olabileceğini ortaya koyuyor. Beyinciği hasar gören bireylerde otizm görülme riski artıyor. Otizm, şizofreni gibi mental bozukluklara sahip olan bireylerin beyinciklerinde işlevsel problemler olduğunu gösteren araştırmalar var.

Sinirbilimcilere göre beyinciği hasar gören bireyler denge problemlerinin yanı sıra hatırlama, planlama, aynı anda birden fazla iş yapma, yaratıcı olma ve dili kullanma becerilerinde de sorun yaşıyor. Beyincik diğer insanların duygularını fark etmemize de yardımcı oluyor. Örneğin yapılan bir araştırmada beyinciğinin çalışması güçlü mıknatıslarla engellenen bireylerin karşılarındaki insanların yüz ifadelerini tanıyamadıkları belirlendi.

Beyinciğinin çalışması engellendiğinde bireyler karşılarındaki insanların yüz ifadelerini tanıyamayabiliyor.

Bütün bu bilgiler beyinciğin bilinenden farklı birçok işlevinin olduğuna işaret ediyor. Bu konuda gerçekleştirilen bilimsel araştırmaların sayısı arttıkça beyinciğin bilmediğimiz başka işlevleri de zamanla ortaya çıkabilir.