Tıptaki adı “tinnitus” olan kulak uğultusu ya da kulak çınlaması, kulakta sesler duyulması durumudur. Bu sesler vızıltı, çınlama, ıslık, uğultu gibi seslerdir. Bazı insanlar müziğimsi bir uğultu duyarken diğerleri nabız atışına benzer sesler duyabilir.
Kulak uğultusu çok yaygın bir durumdur, her beş kişiden birinde görülmektedir. Başlı başına bir hastalık değildir, daha ziyade yaşa bağlı işitme kaybı, kulak zedelenmesi gibi başka bir hastalığın belirtisi olabilir.
Rahatsız edici olsa da kulak uğultusu ciddi bir durumun belirtisi değildir hatta genellikle kulakta hafif bir tahriş sonucu ortaya çıkar. Yaşla birlikte kötüleşebilir ancak tedavi ile düzelme görülebilir. Tedavisi altta yatan nedene yöneliktir.
Kulak uğultusu nedenleri
Kulak uğultusunun tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmemektedir ancak kulağın sesleri duymasında yaşanan bir problem ya da beynin seslere karşı verdiği tepkide bir terslik sonucu ortaya çıktığı düşünülür.
Çoğu zaman kulak uğultusu, iç kulak hasarına bağlı işitme kaybıyla ilişkilendirilir. Ancak kulak uğultusu yaşayan her üç kişiden birinde ortada belirli bir sebep ya da neden olan hastalık bulunmamaktadır.
Kulak uğultusu sebeplerinden en sık rastlananları şunlardır:
1) Yaşa bağlı işitme kaybı
Birçok insan yaşlanmaya başladığında işitme kaybı yaşar. Bu durum genellikle 60 yaşına doğru ortaya çıkar ve her iki kulağı da etkiler. Bu duruma bağlı olarak zaman zaman yüksek frekanslı, çınlama gibi sesler duyulabilir.
2) Yüksek sesler
Yüksek sese maruz kalmak en sık rastlanan kulak uğultusu nedenidir. Yüksek ses, yıllar boyunca her gün maruz kaldığınız ya da birden ortaya çıkan, kısa süreliğine maruz kaldığınız şiddetli bir ses olabilir. Bu durumlara konserler, spor etkinlikleri, gürültülü makinelerin seslerini örnek verebiliriz. Bu durum her iki kulağı da etkileyebilir, işitme kaybı ve ağrıya yol açabilir. Hasar geçici ya da kalıcı olabilir.
3) Çok fazla kulak kiri birikmesi
Vücudumuz kulak kirini, kulağı dış etkenlerden ve kirden korumak için üretir. Ancak eğer kulak kiri kendi kendine temizlenmezse ve çok fazla birikirse kulakta uğultuya ve işitme kaybına sebep olabilir. Doktorunuz bu kulak kirini nazikçe temizleyebilir. Bu durumda kesinlikle ve kesinlikle kulağın içine kulak pamuğu sokup kendiniz temizlemeye çalışmayın zira bu kulak kirinin daha içeri dolmasına ya da kulak zarı delinmesine sebep olabilir.
4) Bazı ilaçlar
Reçeteli ya da reçetesiz bazı ilaçların kullanımı kulak uğultusunu tetikleyebilir ya da zaten mevcut ise daha kötü hale getirebilir. Bu ilaçlara aspirin, diüretikler, steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar, kinin bazlı ilaçlar, bazı antibiyotikler, antidepresanlar ve kanser ilaçları örnek verilebilir.
Doz ne kadar yüksekse kulak uğultusu yaşama ihtimaliniz de o kadar fazladır. Genellikle ilacı bıraktığınız zaman semptomlar ortadan kalkar. Eğer sorunun ilaç kaynaklı olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza danışın, ancak doktorunuza danışmadan ilacı almayı bırakmayın.
5) Kulak ve sinüs enfeksiyonları
Soğuk algınlığı yaşadığınız zaman kulağınızda bir çınlama hissedebilirsiniz. Bunun sebebi kulağınızı ya da sinüslerinizi etkileyen bir enfeksiyon olabilir ve sinüslerinize basınç yapıyor olabilir. Eğer altta yatan neden buysa genellikle uğultu uzun sürmez. Bir ya da iki hafta sonra uğultu geçmiyorsa doktora danışmanız gerekir.
6) Yüksek tansiyon
Kulak uğultusunun bir diğer sebebi yüksek tansiyon ya da ani tansiyon yükselmesidir. Stres, alkol ve kafein gibi tansiyonu birden yükselten şeyler kulakta çınlamaya neden olur. Atar damar sertleşmesi de bu soruna yol açar. İç ve orta kulağınıza yakın kan damarları esnekliğini kaybettiğinde kulağınıza gelen kan akışı daha güçlüdür ve yüksek sese neden olabilir.
7) Diğer nedenler
Bu nedenler daha az rastlanan nedenlerdir. Bunların arasında Meniere hastalığı, boyun ya da kafa sakatlanmaları, iç kulak kemiklerindeki değişimler, fibromiyalji, Lyme hastalığı, TMJ hastalığı, akustik nörinom, kansızlık, hipertiroidi, diyabet gibi rahatsızlıklar bulunur. Tüm bu rahatsızlıklar da kulak uğultusuna yol açabilir ve bu rahatsızlıklar kontrol altına alınınca uğultu problemi de ortadan kalkar.
Kulak uğultusu nasıl geçer?
1) Altta yatan rahatsızlıkların tedavi edilmesi
Kulak uğultusunu tedavi etmek için doktorunuz önce bu duruma yol açan nedeni saptamak isteyecektir. Eğer kulaktaki uğultunun sebebi bir sağlık sorunuysa doktorunuz kulaktaki sesi azaltmak için bazı yöntemler deneyebilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
- Kulak kirinin temizlenmesi. Kulakta biriken kulak kirinin sağlık uzmanı tarafından alınması kulak uğultusunu azaltacaktır.
- Kan damarlarına bağlı sorunların tedavi edilmesi. Altta yatan damarlarla ilgili sorunlar kulak uğultusunun giderilmesi için ilaç tedavisi, ameliyat ya da benzeri tedavilerle giderilir.
- Kullanılan ilaçların değiştirilmesi. Eğer kulak uğultusuna yol açan sebep kullanılan bir ilaçsa doktorunuz bu ilacın bırakılmasını ya da dozunun yeniden ayarlanmasını yahut başka bir ilaç ile değiştirilmesini tavsiye edebilir.
2) Gürültü bastırma
Bazı durumlarda kulak uğultusunun rahatsızlık vermemesi için beyaz gürültü kullanılarak kulaktaki sesler bastırılabilir. Doktorunuz elektronik bir alet kullanılarak sesin bastırılmasını önerebilir. Kulak uğultusunu bastırmak için kullanılan aletlerden bazıları şunlardır:
- Beyaz gürültü makineleri. Bu cihazlar yağmur sesi, okyanus dalgası gibi doğada bulunan sesleri üreterek kulak çınlamalarını bastırırlar. Uyumanıza yardımcı olması için de beyaz gürültü makinelerini kullanabilirsiniz. Ayrıca evinizdeki vantilatörler, nem cihazları, nem emici cihazlar ve klimalar da kulak içindeki sesleri gidermek için yararlı olabilir.
- İşitme cihazları. Eğer kulak uğultusunun yanında işitme kaybı ve işitme sorunları da yaşıyorsanız bu cihazları kullanmanız önerilir.
- Maskeleme cihazları. İşitme cihazları gibi kulağa takılan bu cihazlar devamlı ve düşük seviyede bir beyaz gürültü oluşturarak kulak uğultusunu baskılar ve hastaya rahatlık sağlar.
- Tinnitus retraining terapi (TRT). Kulağa takılan bir cihaz, kişisel olarak programlanmış müzik üreterek kulak uğultusuna bağlı belli frekansları baskılar. Zaman içinde bu teknik kişiyi kulak uğultusuna alıştırır ve kişi artık uğultuya odaklanmaz. Böylece rahatsızlık hissi azaltılır.
3) İlaç tedavisi
İlaçlar kulak uğultusunu tam olarak tedavi edemez ancak bazı durumlarda belirtilerin ya da komplikasyonların şiddetini hafifletmek için kullanılabilir. Kullanılan ilaçlardan bazıları şunlardır:
- Trisiklik antidepresanlar (amitriptiline ve notriptilin) olumlu sonuç vermiş bazı ilaçlardır. Ancak bu ilaçlar yalnızca şiddetli kulak uğultusu vakalarında reçete edilir çünkü ağız kuruluğu, bulanık görme, kabızlık ve kalp problemleri gibi istenmeyen yan etkileri olabilir.
- Alprazolam kulak uğultusu probleminin hafiflemesine yardımcı olabilir ancak baş dönmesi ve mide bulantısı gibi yan etkileri vardır ve alışkanlık yapabilir.
4) Evde uygulanabilecek tedavi yöntemleri
Kulak uğultusunun genellikle kesin bir tedavisi yoktur. Ancak bazı insanlar evde uyguladıkları tedavilerden memnun kaldıklarını belirtmişlerdir. Birçok hasta için aşağıdaki yöntemler işe yaramaktadır:
- Kulak uğultusunu tetikleyen şeylerden kaçının. Yüksek sese maruz kalmak, kafein ve nikotin tüketmek gibi eylemlerden olduğunca uzak durun.
- Sesleri örtüleyin. Sessiz bir mekanda çalıştırılan bir vantilatör, sakin bir müzik ya da düşük sesli radyo kulak uğultusunun baskılanmasına ve rahatlamaya yardımcı olabilir.
- Stresle başa çıkmayı öğrenin. Stres kulak uğultularını daha kötü hale getirebilir. Uzman yardımı alarak ya da kendi yöntemlerinizle stres seviyenizi kontrol altına almaya çalışın.
- Alkol tüketiminizi kısıtlayın. Alkol tüketmek kan dolaşımını hızlandırır ve kan damarlarınızdan çok daha kuvvetli bir şekilde geçer, bu da iç kulağa yakın damarlarda basınca ve kulak uğultusuna yol açar.
Kaynaklar:
https://www.nhs.uk/conditions/tinnitus/causes/
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/tinnitus-lifestyle#1
https://www.healthline.com/symptom/ringing-in-ears
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tinnitus/diagnosis-treatment/drc-20350162
