| Muz |
Musaceae familyasından olan muz tropik bir iklim meyvesi olmasına karşın, bazı mikro-klimalarda subtropik iklim koşullarında da yetiştirilebilmektedir. Üretim alanı genellikle ekvatorun 30o güney ve 30o kuzey enlem dereceleri arasına yayılmış olup anavatanı Güney Çin, Hindistan ve Hindistan ile Avustralya arasında kalan adalardır (Mendilcioğlu ve Karaçalı, 1980). Dünya sofralık muz üretimi yaklaşık olarak 71 milyon ton olup, 17 milyon ton üretim ile Hindistan en yüksek üretim değerine sahiptir. Hindistan’ı 7 milyon ton ile Brezilya ve 6 milyon ton ile Çin takip etmektedir. Türkiye’nin üretimi ise 204.000 tona ulaşmıştır.
Muz ülkemizde Anamur, Bozyazı, Alanya, Gazipaşa gibi kuzey tarafı Toros Dağları ile çevrili mikroklima özelliği gösteren bazı yörelerimizde yetiştirilmektedir. Fakat son yılarda diğer tarımsal ürün desenlerine göre karlılık arz ettiğinden dolayı Silifke, Erdemli, Mersin, Manavgat, Serik gibi yerlerde de örtü altında üretim başlamıştır. Daha fazla kontrollü yetiştirme ortamları sağlandığı takdirde Adana, Hatay, Erdemli ve Antalya’nın değişik ilçelerinde ekonomik olarak yetiştirilmesi olağan gözükmektedir.
İKLİM İSTEKLERİ:
Sürgün gelişimi: 26-28°C Meyve Gelişimi: 29-30°C 16°C> Gelişme yavaşlar 10°C> Gelişme durur 0°C> Üst aksam
-4°C> Toprak altı aksam zarar görür
37°C Yapraklarda yanma ve yeni çıkan yapraklarda daralma görülür.
TOPRAK İSTEKLERİ:
pH: 4.5- 8.5 Optimum: 6.5
Humusça zengin ( Org.Mad.: % 3-4)
Kumlu tın-Tın, bitki besin maddelerince zengin
Tuzsuz ( 1000micromhos>), drenaj sorunu olmayan
Taban suyu 80 cm’den aşağıda olmalı
KÖK SİSTEMİ:
Kökler 1m. derine gidebilir.
Köklerin % 80’i 20-30 cm derinliktedir.
Kökler sert bir tabakaya rastlayınca gelişme durur.
Muz bahçesi kurulurken toprak derinliğine ve işlemeye dikkat edilmelidir
EKONOMİK OLARAK ÜRETİMİ YAPILAN MUZ ÇEŞİTLERİ
1- Dwarf Cavendish (Yerli Anamur Muzu)
2- Grand Nain
3- Azman (Alanya Azmanı)
DİKİM ARALIKLARI
Çeşitlere göre değişmekle birlikte
3m sıra arası X 1.60m sıra üzeri
2.5m sıra arası X1.75m sıra üzeri
2.5m sıra arası X 2m sıra üzeri şeklinde önerilmektedir.
GÜBRELEME
Bir muz serasından, yılda, dekardan 5 ton ürün alındığında yaklaşık olarak topraktan 45 kg Azot, 60 kg Fosfor, 150 kg Potasyum, 21,5 kg Kalsiyum, 14 kg Magnezyum, 1,2 kg Mangan, 0,5 kg Demir, 0,15 kg Çinko, 0,12 kg Bor ve 0,05 kg Bakır kaldırılmaktadır. Muzda gübreleme programı bu kaldırılan besin elementleri ve yapılacak toprak ve yaprak analizleri dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
YAPRAK ÖRNEĞİNİN ALINMASI Örnek Alma Zamanı: TEMMUZ-AĞUSTOS Örnek Alma Şekli
Son açılmış yaprak 1. kabul edilerek geriye doğru 3. yaprağın orta kısımlarından, yaprak ana damarının her iki yanındaki yaprak ayası kısmından 10 cm genişliğinde iki şerit alınır.
ÖRNEK GÜBRELEME PROGRAMI
| Hayvan Gübresi | ||
| Demir Sülfat | ||
| Onarımda | Triple Süper Fosfat | |
| Amonyum Sülfat | ||
| Potasyum Sülfat | ||
| 13-0-46 | ||
| Nisan-Mayıs-Haziran | % 46 N Üre | |
| Nitrik Asit | ||
| Haftada 2 defa | 12-61-0 | |
| 12-61-0 | Doğum Öncesi 3 kere | |
| 1 hafta ara ile | ||
| Temmuz-Ağustos-Eylül Haftada 2 defa | 13-0-46 | |
| % 46 N Üre | ||
| Nitrik Asit | ||
| Ekim-Kasım | Haftada 2 defa 0-0-51 | |
MUZDA BAKIM İŞLEMLERİ Bakım (Onarma) Subat-Mart
-Yapılan toprak-yaprak analizlerine gore hayvan gübresi, ve kimyevi gübreler uygulanmalıdır. -Daha önceki ananın toprak altındaki ana gövdesi (takoz) sökülmelidir.
-İlk suda mutlaka sistemik bir mantar ilacı ile
köklendirici uygulanmalıdır.
-Sulama haftada 1 sefer düzenli olarak yapılmalıdır.
-Güneşli havalarda alın havalandırması saat 11-13 arası sürdürülmelidir
Nisan
-Onarım sonrası yaralanan yerlerin tedavisi ve
toparlanması için; sistemik mantar ilacı, köklendirici
ve sıvı hümik asit kullanılmalıdır.
-Kırmızı örümcek ilaçlaması dönüşümlü olarak
uygulanmalıdır.
-Nematod yoğunluğu varsa; nematod ilaçlarından uygulanmalıdır.
Havalandırma sabah 10 ile öğleden sonra 15 arası nem % 60’ın altına inmeyecek ve sıcaklık 35 in üzerine çıkmayacak şekilde yapılmalıdır
Mayıs-Haziran -Havalandırma yapılmalıdır.
-Kırmızı örümcek mücadelesine devam edilmelidir. -Nematod mücadelesine devam edilmelidir. -Kök Çürüklüğü için uygulama yapılmalıdır. -Gübreleme toprak analizine göre yapılmalıdır.
Temmuz-Ağustos -Havalandırma yapılmalıdır. Kırmızı örümcek mücadelesine devam edilmelidir. Eylül
-Sulama gübreleme haftada 2 sefer Azot ve fosfor destekli, potasyum ağırlıklı uygulanmalıdır. -Kırmızı örümcek mücadelesine devam edilmelidir. -Fidan Ayarları:
-Yeterli büyüklüğe gelmiş ortalama 9-10 adet kılıç yapraklı muz fidanları, büyüklüğüne göre 1 veya 2 adet olmak üzere ana ağacın dibinde bırakılmalıdır.. -Bırakılan fidanlar dışındaki diğer fidanlar daldız ile anaya zarar vermeden ayrılmalı, ananın ve bırakılan
fidanların dibi toprak ile yaygın bir şekilde doldurulmalıdır.
-Meyve Çürüklükleri: Meyve uçlarında görülecek çürüklüklere karşı iyi havalandırma, hevengin üzerine yaprak ayaları oyularak hava bacası açma, ortam nemini düşürme, damlamadan sistemik sıvı bakır verme ve meyve parmaklarına bakırlı veya uygun mantar ilaçları kullanılmalıdır. -Eylül Dikimi: Bu dönemde dikim yapılabilir.
Ekim
-Havalandırma Sabah 10 -16 arası yapılmalıdır. -Gübreleme; Potasyum ağırlıklı olmalıdır. -Fidan ayarı; Toprak yüzeyindeki fidanlardan ortalama boyu 130 cm olanlardan 2 veya 3 tanesi bırakılacak, diğerleri doğum tamamlanmışsa daldızla dikkatlice temizlenmeli. Hasta veya tip dışı gelişen ve meyve veren ağaçlardan yeni sezon için fidan bırakılmalı. Yanındaki sağlıklı ağaçtan onun için 2 tane fidan bırakılmalı.
-Yaprak açma; Meyve parmaklarının çürümemesi ve ışık görmesi için çevresindeki yapraklar ayalı olarak kesilmeli ve üstündeki yaprakların ayası oyularak açılmalı.
-Meyve çürüklüklerine karşı uygulama yapılmalıdır.