Safer ayının ilk çarşambası halının altına para koymak

Problemin ikinci kaynağı ise sosyal medyada dolaşan bilgi mesajları… Bunlardan bir tanesini aynen yazıyorum: “Her kim Safer ayının ilk Çarşambası evinde en çok ayak bastığı yerdeki halının altına bütçesi yettiğince sadaka niyeti ile para koyarsa ve safer ayının son Çarşamba günü o parayı bir ilim meclisine yahut ihtiyaç sahibi bir fakire verirse Safer ayında inecek olan 320 bin beladan kendisini ve ailesini biiznillah koruma altına almış olacak. Paylaşıp bilgilendirenlerden Rabbim razı olsun.” Maalesef mesajın önündeki cümlede bir Dinî grubun ismi ve “ÇOK DEĞERLİ BİR HOCAMIZDAN DUYURU” ibaresiyle mesajın fonunda bir hocanın resmi yer almaktadır!..

Toplum olarak neden bu kadar bilgisiz bir hale geldik? Ve niçin bu tür paylaşımlara ilgi duyup insanlar bunun hayırlı ve güzel bir iş olduğuna inanıyor?.. Doğrusu, başlı başına iki derin mevzu… Ancak bizim bu detay konular yerine Safer ayına dair doğru ve yeterli bilgiyi paylaşmamız gerek, bir kez daha ve hemen bugün…

Kıymetli okuyucum.

Öncelikle şunu ifade edelim. İnsan fıtratında görünmeyen aleme karşı bir ilgi, bilinmeyen şeylere karşı bir merak vardır. Vahiy denilen Allah Teâlâ’dan gelen bilgiler ve vahye muhatab olan peygamberler, insanların bu yöndeki sorularına cevap verirler ve insanı tatmin ederler. Son peygamber Hz. Muhammed (sav) de; getirdiği din olan İslam da insanın bu alana dair sorularına cevaplar vermiştir, hem de insanın bu temel özelliklerinin mevcudiyetini inkar etmeden… Nitekim bir hadis-i şerifinde Resul-i Ekrem (sav) Efendimiz, “insanın bazı anlayışlarını kolay kolay terk edemeyeceğini, bunlardan birinin de bazı şeylerde uğursuzluk olduğuna inanması” düşüncesi olduğunu ifade etmiştir. O halde, Câhiliye denen İslam öncesi dönemlerde Arapların bize şu anda saçma gelen birtakım batıl inanışları, çeşitli şekillerde insanlarda yaşamaya devam edecek ve günümüzün modern insanı da buna benzer birtakım aslı-astarı olmayan, hurafe diyebileceğimiz inanışları taşıyor ve savunuyor olabilecektir. Bu derdin devası, bu tür hastalıkların şifası ise tektir: Allah ve Resûlü’nün bize verdiği bilgilere tâbi olmak… Şimdi geliniz tâ İslam öncesi döneme, Câhiliye adı verilen günlere gidelim. Zira Safer ayında bir uğursuzluk olmadığını anlayabilmek için o günlere dair bilgilere ihtiyacımız var…

İslâm öncesi dönemde Araplar arasında bazı varlıklarda uğursuzluk olduğu anlayışı oldukça yaygındı. “Evde, kadında ve atta uğursuzluk olduğuna inanan” Câhiliye dönemi insanları, ölülerin mezarlarından baykuş şeklinde çıktıklarına inandıkları için baykuşu da uğursuz sayarlardı. Şevval ayının uğursuz olduğuna inanarak bu ayda evlenmezler ve Safer ayının da uğursuz sayarak bu ayda umre yapmazlardı. Ayrıca Safer’in kelime yapısından yola çıkarak “insanın karnında bulunan ve başkalarına da bulaştığına inanılan bir ağrı veya karın kurdu olduğuna” inanırlardı.

Görüldüğü üzere, bizlere saçma/batıl/hurafe gelen bu inanışlar, Câhiliye dönemini yaşayan Arap toplumu için normal şeylerdi!.. Pekiyi, onları böyle düşünmeye iten sebepler nelerdi?

Bunun için de Safer kelimesi üzerinde durmak gerekiyor.

Sözlüklerde “boş kalmak, boşluk; sararmak, sarılık; karında yaşadığına inanılan kurtçuk” anlamlarına gelen “Safer” kelimesinin kamerî takvimin ikinci ayına ad olmasına dair farklı görüşler vardır. Savaşmanın haram kılındığı aylardan biri olan Muharrem’den sonra evlerini boşalttıkları için veya büyük bir Veba salgının bu ayda ortaya çıkıp insanların yüzlerini sapsarı kıldığı için böyle bir isimle anıldığı söylenmektedir.

Görüldüğü üzere, birtakım psikolojik ve sosyolojik faktörler, Allah’ın yarattığı Zaman’ın bir parçası hükmünde, aylardan bir ay olan Safer’i, insanlar nezdinde “sıkıntılı-belalı-musibetli” bir hale getirmiştir. İnsanlar nezdinde diyoruz, çünkü gerçekte böyle bir durum söz konusu değildir.

Her ne kadar İslâm ile şereflenmiş iseler de Câhiliye döneminden tevarüs ettikleri birtakım inanışları terk etme hususunda onlara yardımcı olan, yol gösteren Sevgili Peygamberimiz (sav) Siret ve Sünneti ile hem ashabına hem de bizlere örnek olmuştu. Zaman zaman ifade buyurdukları hadis-i şerifleriyle, “insanların zan ve kuruntularından ibaret olan, hayatı çekilmez kılan, eşyayı uğursuz sayma veya başa gelen bir şeyi kötüye yorma inançlarının (teşe’üm) aslının olmadığını” vurgulamıştı. Allah’ın yarattıklarında uğursuzluk olmadığını, yaratılmış varlıkların özünde bir uğursuzluk barındırmadığını da bildiren Resûl-i Ekrem (sav) Efendimiz, esasında Allah dışında hiçbir kudrete sahip olmayan varlıklara bu tür güçlerin atfedilmesini, Câhiliye insanının temel karakteri hâline gelmiş şirk inancından kaynaklandığı ve İslâm’ın temeli olan tevhide ters düştüğü için reddediyor ve insanlara kalplerine bir korku geldiğinde sadece Allah’a sığınmalarını bildiriyordu.