Bukalemun ismi Arapça olan “bü qalamün” isminden gelmektedir. Arapça’da -bü takısı, hayvan isimlerine gelmektedir. Lekamun kelimesi ise “yutan” anlamını taşımaktadır. Bundan da öncesinde Eski Yunanca’da bukalemun kelimesi “yer aslanı” ifadesini kullanabilmek için ortaya atılmıştır.
Bukalemun hayvanı, temel olarak sürüngenler sınıfından sayılıp Chamaeleonidae isimli familyaya mensuptur. Bu hayvanlar içinde bulundukları duruma göre ve hissettikleri şeylere göre renk değiştirebilme özelliğine sahip olan omurgalı hayvanlardır. Hayvan bilimiyle uğraşan bilim insanları, bukalemunlarla kertenkeleleri pek çok noktada benzeseler de birbirinden ayırarak kertenkeleleri başka bir alt grupta inceleme durumunda bulunmuşlardır.
Bukalemun türü hakkında bilgiler
Bukalemun, 80 küsür türü bulunan bir sürüngen cinsidir. Vücut yapısı yan taraflarından basıktır, 30 santimetrelik boyları vardır. Genel olarak ağaç dallarında yaşadıkları için ayakları da bu yapıya uygun olarak evrilmiş ve her türlü ağaca ve dala tutunabilmesine olanak sağlamıştır. Bazı bukalemun türlerinin kafa yapılatının üst kısmında boynuz gibi bir çıkıntı bulunur, bunun dışında bu hayvanların genelinde başının üstünde miğfer tarzı bir oluşum bulunmaktadır.
Bukalemun nasıl renk değiştirir?
Bukalemunlarının derilerinin altında bulunan hücrelerin adı “kromotofor”dur ve bu hücreler renk hücreleridir. Kendisini tehlikede gördüğü durumlarda (örneğin etrafında yılan gibi hayvanların bulunması gibi) bu renk hücrelerini harekete geçirerek ortamla hemen hemen aynı renge gelecek şekilde derisinin rengini ayarlayabilmektedir.
Bukalemunlar nerede yaşar?
Bukalemunlar genel olarak sıcak iklimli ülkelerde ve ağaçların üzerinde yaşamaktadırlar. Çok fazla türe sahip olduğu için genelde bir kaç türü hariç ağırlıklı olarak büyük kısmı Madagaskar ve Afrika gibi bölgelerde yaşamaktadırlar.
Bukalemunların çiftleşmesi nasıl gerçekleşir?
Bukalemunlar çiftleştikten sonra, fiziki formları yüzünden genel olarak toprak yüzeyde yürüme, koşma ve çukur açma işlerinde beceriksiz olabilmektedirler. Genelde yaz mevsiminin sonlarına doğru çiftleşen bukalemunlardan dişi bukalemun, yumuşak ve kazılabilir bir yapıda toprak bulduktan sonra yumurtalarını buraya açtıkları gömerek üç ya da dört düzine yavruyu bıraktıkları yerin üzerini de toprakla kapatmaktadırlar. Yavrular da dört ay gibi bir süreden sonra yumurtalarından çıkarak hemen avlanmaya başlamaktadır.
Bukalemun nasıl beslenir?
Bukalemunlar bulundukları ortamlarda genellikle sinek, böcek vb. hayvanları avlayarak beslenmektedirler. Bu avlanma işlemlerini de uç kısmında ince bir yapışkan tabaka bulunması ve dillerinin çok uzun olması sayesinde halledebilmektedirler. Gözüne kestirdiği avına sessizce ve yavaşça yaklaşarak birden seri bir şekilde dillerini fırlatırlar ve dilleriyle yakaladıkları hayvanları çabuklukla yemektedirler.
Bukalemun hakkında ilginç bilgiler
- Bukalemun hakkında verilecek en şaşırtıcı bilgilerden birisi, gözlerinin birbirinden bağımsız olarak hareket edebildiği gerçeğidir. Yani; bir bukalemunun bir gözü öne ve sabit bakıyorken diğer gözü arkaya dönecek şekilde bakabilmektedir. İki gözünü ortak olarak çalıştırdığı tek nokta avlanma sırasında avına odaklandığı noktadır.
- Ağaçlardayken bukalemunlar tıpkı ağaçlarda yaşayan maymunlar gibi kuyruklarını dallara dolayarak tutunabilmektedirler.
- Bukalemunlarla alakalı yapılan deneysel araştırmalarda; bukalemunlar hakkında bilinen ortama ayak uydurmak adına yaptıkları renk değişimlerinin sadece bu sebepten dolayı olduğu değil; bunun yanında kendilerine rakip gördükleri bukalemunlara göz dağı vermek için de çeşitli renklere bürünebildikleri belirlenmiştir. Hatta iyice korkutmak için bürünebildikleri en parlak deri rengine bürünmeye çalıştıkları gözlemlenmektedir.