İçindekiler
Covid-19’un Yeni Varyantları BA.4 Ve BA.5 Daha Dirençli Olabilir
Dünyada 6 milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine, çeşitli hastalıklarla karşı karşıya kalmasına ve günlük yaşam akışımızın tamamen değişmesine neden olan Covid-19’un varyantı olan Omicron’un yeni alt türlerinden BA.4 ve BA.5 çok daha hızlı bulaşıyor. Dünyada hızla yayılan varyantlar haline gelen BA.4 ve BA. 5’in antikorlara karşı daha dirençli olduğundan şüpheleniliyor ve bu varyantların akciğerleri hedef aldığı düşünülüyor. Memorial Kayseri Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşegül Ulu Kılıç, BA.4- BA. 5 varyantları ve etkileri ile ilgili bilgi verdi.
Yeni varyantlar 46 ülkede görüldü
Omicron’un yeni alt varyantları olan BA.4 ve BA.5 ilk olarak Güney Afrika’da Ocak ve Şubat 2022’de tespit edildi ve o zamandan bu yana o bölgelere baskın varyantlar haline geldi. Yapılan ilk çalışmalarda, BA.4 ve BA.5 varyantlarının özellikle BA.1 ile karşılaştırıldığında, antijenik özelliklerinde önemli değişiklik olduğu belirlendi. BA.4 ve BA.5 hala küresel olarak vakaların nispeten küçük bir kısmını oluştursa da, uluslararası veri tabanına göre varyantlar en az 46 ülkede tespit edilmiş durumdadır.
Belirtiler diğer varyantlarla aynı
Yeni varyantları belirtileri şöyle sıralanmaktadır:
• Yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Vücut, baş ve boğaz ağrısı
• Burun tıkanıklığı ya da burun akıntısı
• İştah kaybı ve ishal
• Nadiren tat ve koku kaybı
Aşıların etkisi giderek azalıyor
BA.4 ve BA.5 için şu anda gözlemlenen vaka artışının, varyantların aşılama sonucu bağışıklık korumasından kaçma yeteneklerinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Çünkü son dönemde mevcut aşılardan elde edilen korumanın Omicron varyantına karşı etkisi giderek azalmaktadır.
Halihazırda, BA.4 ve BA.5 kaynaklı hastalığın ciddiyetinde önceki Omicron alt türlerine kıyasla bir değişiklik belirtisi yoktur. Bununla birlikte, önceki dalgalarda olduğu gibi, COVID-19vaka sayılarının önemli ölçüde artması halinde, hastane ve yoğun bakım ünitesindeki yatış oranlarının artabileceğinden endişe edilmektedir.
Dolaşımdaki varyant tespit edilmeli
BA.4 ve BA.5’nin neden olduğu vakalarının artışına karşı dikkatli olunmalıdır. Erken varyant tespiti, zamanında dizi raporlaması gibi doğru test politikaları ile bu varyantların dolaşımdaki oranının tespit edilmesi, hastane ve yoğun bakım kabullerinin artışının öngörülmesi gerekir. Aşılı bireyler arasında ciddi hastalık riskini tespit etmek amacı ile aşı etkinliğinin test edilmesi, özellikle 60 yaş üstü ve ciddi hastalık riski olan gruplarda ek dozların değerlendirilmesi, henüz aşılanmamış tüm yaş grupları için primer aşılama ve ek dozlar düşünülmesi yeni bir dalganın önlenmesi için önemlidir. Bununla birlikte gerekli yerlerde maske kullanımı, sosyal mesafe ve kişisel hijyen tedbirlerine dikkat edilmelidir.
Omicron’un yayılan alt varyantları BA.4 ve BA.5 hakkında neler biliyoruz?
Covid-19 vakaları tüm dünyada artış gösterirken birçok ülke Covid-19’da 7. dalgadan bahsetmeye başladı. Uzmanlar, mevcut vakalarda çoğunlukla Omicron’un yeni alt varyantlarının etkili olduğunu söylüyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) geçtiğimiz hafta Covid-19 enfeksiyonlarının bir haftada Güneydoğu Asya ve Avrupa’da yüzde 32, Amerika’da yüzde 14, Orta Doğu’da ise yüzde 47 oranında arttığını bildirdi.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus vaka sayılarının tam 110 ülkede artmakta olduğunu belirtirken vakalarda Covid-19’un Omicron varyantının yeni alt varyantları BA.4 ve BA.5’in hakim olduğunun altını çizdi.
Haziran sonu itibariyla Amerika Birleşik Devletleri’nin Covid-19 vakalarının yüzde 52’sini Omicron’un yeni BA.4, BA.5 alt varyanları oluşturdu. Fransa’da da geçtiğimiz hafta BA.4/5 alt varyantları yeni vakaların çoğunu oluşturdu.
Uzmanlar, Omicron’un BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının önceki BA.1, BA.2 ve BA.3 alt varyantlarına göre çok daha bulaşıcı olduğunu söylüyor. Bu yeni alt varyantların ayrıca, aşı ve hastalıkla kazanılmış bağışıklığı daha kolay aşabildiği belirtiliyor.
Omicron’da hangi alt varyantlar hakimdi, ne değişti?
Omicron ilk kez Güney Afrika’da tespit edilerek Kasım 2021 itibarıyla Delta varyantının önüne geçti ve üç alt varyantıyla (BA.1, BA.2, BA.3) birlikte hızla yayılmaya başladı.
Omicron’un ilk alt varyantlarına aynı anda rastlanmış ve bir önceki hakim varyant Delta’dan daha bulaşıcı olduğu ancak daha hafif bir hastalık seyrettiği belirtilmişti.
BA.4 alt varyantı ilk olarak bu yıl ocak ayında, BA.5 alt varyantıysa şubat ayında Güney Afrika’da tespit edildi.
BA.4 ve BA.5 varyantlarının Omicron’un önceki alt varyantıyla pek çok ortak özelliği olsa da çok sayıda farklılık da gösteriyor.
Öncelikle BA.4 ve BA.5 alt varyantları diğerlerine göre daha yüksek bulaşıcılık oranlarına sahip. Virüsün hücrelerimize girmesine izin veren Spike proteinini etkileyen iki mutasyon, onu örneğin BA.2 alt varyantına göre yaklaşık yüzde 20 daha bulaşıcı hale getirdi.
Uzmanlara göre yeni alt varyantlar daha önce kazanılmış bağışıklıktan diğerlerinden daha kolay kurtuluyor. Bu da yeniden enfeksiyon ihtimalini artırıyor.
Epidemiyolog Antoine Flahault’ya göre BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının uğradığı mutasyon onları mevcut aşılara karşı daha dirençli hale getiriyor.
Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre, “Bu varyantlar daha hızlı yayılıyor çünkü aşı ve hastalıktan oluşan bağışıklıktan daha kolay kurtuluyor.”
Belirtiler daha uzun sürede kayboluyor
Yeni alt varyantların öncekilerden bir diğer farkı belirtilerin daha uzun sürmesi. Omicron’un BA.1/2/3 varyantına yakalanan hastaların ortalama iyileşme süresi 4-5 günken BA.4/5 alt varyantlarında 10 güne kadar çıkabiliyor.
Güney Afrika ve İngiltere’de şimdiye kadar elde edilen veriler, BA.4/5 alt varyantlarının hastalığı ağır geçirme ve ölüm oranlarını belirgin bir şekilde etkilemediğini ortaya koyuyor.
Nature bilimsel dergisinde yayımlanan bir çalışmada Dr. Wasiila Jassat ve ekibi hastaneye yatışlarda hafif bir artış görüldüğünü ancak ölüm oranlarında küçük bir azalma olduğuna dikkat çekti.
Bununla birlikte ölüm ve ağır hastalık oranlarının, virüsün varyantı dışında toplumda aşılı ya da hastalıkla bağışıklık kazanmış kişi sayısındaki artıştan da etkilenebileceği unutulmamalı.
Yeni alt varyantlar BA.4 ve BA.5’nin belirtileri neler?
Covid-19’un bilinen semptomları ateş, öksürük, boğaz ağrısı ve halsizlik gibi belirtilerin yanı sıra BA.4/5 varyantında burun akıntısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler de daha sık görülüyor.
Vakaların büyük çoğunluğunu BA.4/5 alt varyantlarının oluşturduğu Fransa’da Halk Sağlığı Merkezi’ne göre, Omicron’un ilk varyantlarında sık görülmeyen tat ve koku kaybı yeni alt varyantlarda geri döndü.
Merkez, “Koku ve tat kaybı, mide bulantısı, kusma ve ishal gibi belirtiler önceki alt varyantlara göre çok daha fazla görülüyor.” uyarısında bulunuyor.
Aşılar yeni varyantlara karşı ne kadar etkili?
Uzmanlar, her yeni alt varyantın aşıya karşı bir öncekinden daha dirençli olduğunu söylüyor.
Yine de mevcut aşılar BA.4/5 alt varyantlarında ölüm ve hastalığı ağır geçirmeye karşı etkisini sürdürüyor.
Pfizer ve BioNTec, aşılarını Omicron’a karşı daha etkili hale getirmek için çalışmaları sürdürüyor. Şirketler yeni geliştirilen aşı adayının, BA.1 alt varyantına karşı 15 kat daha etkili olduğunu belirtiyor.
Aynı aşının BA.4 ve BA.5 alt varyantlarına karşı da daha etkili olduğu ancak önceki alt varyantlar kadar korumadığını belirten şirketler, önümüzdeki haftalarda yeni alt varyantlara karşı veri toplamaya devam edileceğini söylüyor.
Tokyo Üniversitesi’nden Virolog Kei Sato, BA.4/5 alt varyantlarının son olmayacağını söylüyor. Kei Sato, “Kimse bunların son varyantlar olduğunu söyleyemez. Omicron’un başka alt varyantlarının ortaya çıkması kuvvetle muhtemel” şeklinde konuşuyor.
Öte yandan çoğu ülkede maske takma zorunluluğu aylar önce kaldırıldı. Uzmanlar özellikle yüksek riskli kişilere zorunlu olmasa da maske takma ve sosyal mesafe kurallarına dikkat etme çağrısı yapıyor.
Delta Virüsü Belirtileri Nelerdir?
2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan coronavirüs salgını tüm dünyayı etkisi altına alarak adeta yaşamı durdurma noktasına getirmiştir. Tüm dünya ülkeleri geniş kapsamlı bir karantina uygulayıp ülke sınırlarını kapatarak ve vatandaşlarının sokağa çıkmalarını engelleyerek korona virüsün yayılmasını önlemeye karşı tedbirler almışlardır. İnsan sağlığını etkileyecek ölümcül sonuçlara varabilen virüsün yayılması engellenememiş ve zamanla virüs mutasyona uğramıştır. Birçok defa mutasyona uğrayan virüs çeşitli varyantlarıyla da insan sağlığını tehdit etmeye devam etmektedir. Bu varyantlardan biri de delta virüsü olarak adlandırılmıştır. Virüsün mutasyona uğramasıyla birlikte, ortaya çıkan belirtiler de değişiklik göstermektedir.
Kendi kendine çoğalabilen, basit organizmalar olarak bilinen virüsler yalnızca genetik yapısını taşıyan DNA ve RNA adı verilen molekülleri çevreleyen protein tabakasıdır. Koronavirüs kendini çevreleyen yağ tabakasına sahiptir. İnsan vücudunda içine girdikleri hücrede çoğalabilen mikroorganizmalardır. Hücre dışında kendi kendine üreme yeteneği olmayan Koronavirüs insan vücudunda hızla çoğalarak virüsü kapmış olan kişinin ölümü ile sonuçlanabilir.
Koronavirüs solunun yolu hastalığı olarak bir grup hasta üzerinde yapılan testler sonucu 13 Ocak 2020’ de tam olarak tanımlanabilmiştir. En yayın Koronavirüs belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığı olarak sıralanabilir. Koronavirüs çeşitleri ile büyük bir virüs ailesidir. Koronavirüs bazı çeşitleri insanlarda soğuk algınlığı gibi basit görünen Orta Doğu Solununum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) olarak ortaya çıkar ve şiddetli solunum yolu enfeksiyonlarına dönüşebilmektedir. İnsanlığı etkisi altına alan covid- 19 hastalığına SAR-CoV-2 virüsü neden olmaktadır.
Delta Virüsü Nedir?
Koronavirüs insandan insana hızla bulaşarak dünyayı etkisi altına alan bir salgın halini almıştır. Yapısına Koronavirüs bulaşmış olan hücreler, virüsün kendi genetik bilgilerini hücreye aktarması ve hücreyi yok edene kadar çoğalması ile vücutta dağılmaya devam eder. 2019 yılının aralık ayından günümüze kadar virüs çeşitli varyantları ile insan sağlığını tehdit etmeye devam etmektedir. Ortaya çıkan bu varyantlardan biri de coronavirüs hastalığına neden olan SARS-CoV-2’nin mutasyona uğraması ile meydana gelen Delta varyantıdır. Delta varyantı korona virüsün diğer varyantlarına oranla daha hızlı bulaşıcı ve daha ölümcül olabiliyor. Delta varyantının daha hızlı bulaşıcı olmasının sebebi protein yapısındaki değişikliklerin hücrelere girmesini ve tutunmasını kolaylaştırdığı düşünülmektedir.
Delta varyantı olarak bilinen korona virüsün mutasyona uğramış yeni hali ilk olarak Hindistan’da görülmüştür. İlk ortaya çıktığı halinden mutasyona uğrayarak değişim yaşayan koronavirüs Hindistan’da görülmeye başlayan yeni varyantı ile Hint varyantı adını almıştır. Covid-19 Delta mutasyonu korona virüsün ilk hali (alpha) ve diğer mutasyonlarına göre daha bulaşıcı olduğu ve ölüm oranında artışa sebep olduğu bilinmektedir. Delta varyantı protein yapısında meydana gelen değişiklikler ile insan vücudunda hücrelere daha kolay tutunabilmektedir.
Delta Virüsü Belirtileri Nelerdir?
Korona virüsün varyantlarından olan Delta virüsü belirtileri diğer varyantlara göre farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Hindistan’da görülmeye başlayan ve İngiltere’de hızla yayılmaya başlayan Delta varyantı baş ağrısı, burun akıntısı ve boğaz ağrısı ile kendini gösteriyor ve gençlerde ağır soğuk algınlığı şeklinde ortaya çıkıyor. Koronavirüs gibi Delta varyantı da benzer özellikler göstermektedir. Bu belirtilerin önemli olanları;
şeklinde sıralanabilir. Bu belirtilerin birkaçından şikayetçi olan kişilerin PCR testi vererek
sonucunu öğrenene kadar kendilerini izole etmelidir. Korona virüsün belirtileri Delta varyantında görülmektedir. Sıklıkla baş ağrısı ve burun akıntısı görülen Delta varyantı daha bulaşıcı ve daha ağır seyretmektedir. Delta varyantına yakalanan kişiler en çok baş ağrısı sırasıyla boğaz ağrısı, burun akıntısı ve yüksek ateş şikâyeti yaşamaktadır. Delta varyantında da yaşanan koku ve tat kaybı ciddi bir şekilde kendini gösteriyor.
Yapılan araştırmalar sonucu geliştirilen aşı toplumun çoğunun aşılanması ile kontrol altına alınabileceği düşünülmektedir. Çeşitli varyantları ortaya çıkan Covid-19 hastalığına karşı aşıların etkili olduğu görülmektedir. Ülkemizde de tespit edilen Delta varyantı hızla yayılım göstermektedir.
Delta Virüsü Tedavisi Nasıldır?
Delta virüsü öncelikle hastalığa yakalanmamak için maske ve mesafe kuralına dikkat edilmelidir. Kalabalık ortamdan uzak durmalı ve kişiler ile aradaki mesafe korunmalıdır. Kapalı ortamlarda fazla bulunulmamalı hijyene önem verilmelidir. Bütün tedbirleri almanıza rağmen korona virüsün Delta varyantına yakalanıp yakalanmadığınızı öğrenmek için öncelikle PCR testi yaptırmalı ve sonucu alana kadar kendinizi izole etmelisiniz. Delta varyantına yakalanmış iseniz doktor kontrolünde ateş düşürücü ve ağrı kesiciler kullanılabilir.
Delta varyantı korona virüsün mutasyona uğramış hali olarak ortaya çıkmıştır ve virüs temelli bir hastalık olduğu için antibiyotik tedavisi etkili olmamaktadır. Delta varyantına yakalanmış kişilerin odadaki nemi korumak adına odayı sık sık havalandırmaları ve boğaz ağrısı ile öksürüğü azaltmak için ılık duş ve sıcak çaylar içerek hastalığın belirtilerini hafifletebilirler.
Bol sıvı alımı, düzenli uyku ve dinlenmek diğer varyantlarda olduğu gibi Delta varyantında da belirtilerin azalmasına yardımcı olacaktır. Bunların yanı sıra doktor tavsiyesi ile öksürük şurubu veya öksürük ilaçları da hastalığın seyri bakımından yardımcı olacaktır. Delta varyantında hafif semptomlar gösteriyorsanız kendinizi izole ederek ve evdeki ortak kullanım alanlarında maske takarak ailenizin sağlığını korumaya yardımcı olabilirsiniz. Tıbbi bakım haricinde evde kalarak hastalık sürecinin bitmesini bekleyebilirsiniz. Doktor takibinde olacağınız bu süreç içerisinde izolasyonun ne zaman biteceği konusunda sağlık görevlileri tarafından bilgilendirileceksiniz.
Delta varyantına yakalanıp ağır semptomlar gösteren hastalar hastanede tedavi altına alınmaktadır. Delta varyantı da korona virüsün mutasyona uğramış hali olup koronavirüs gibi kesin tedavisi henüz kesin tedavisi bulunamamıştır ve ilaçlar üzerinde yapılan araştırmalar devam etmektedir. Hastanede tedavi sürecine alınan hastaların semptomları hafifletilerek bağışıklık sistemi güçlendirilip hastalığı yenmeleri amaçlanmaktadır.
Delta Virüsüne Karşı Aşıların Etkinliği Nedir?
Aşılar salgın hastalıkta toplum bağışıklığı kazanmak için önemlidir. Aşı hastalığın önlenmesine yardımcı olur ve hastalık semptomlarının daha hafif geçirilmesini sağlayabilir. Maske mesafe kuralına uymak tek başına koronavirüs hastalığının yayılmasını ve hastalık sebebiyle ölümlerin önüne geçmekte tek başına yeterli değildir. Koronavirüsün varyantı olan Delta virüsü için de aşılanma ile koruma sağlayarak hastalığa karşı bağışıklık kazanılabilir. Aşılanma ile toplum sağlığı korunabilir ve hastalığın başkalarına bulaşması önlenebilir.
Delta varyantının hızla bulaşması endişe verici olup aşılanmamış kişilerde hastanede tedavi gerektirmektedir. Tek doz aşılamada sınırlı koruma sağlanan Delta varyantı ikinci doz aşı olan kişilerde daha fazla koruma sağlandığı tespit edilmiştir. Aşı olan kişilerde semptomlar daha hafif seyir gösteriyor ve boğaz ağrısı, burun akıntısı ve baş ağrısı gibi belirtiler gösterebiliyorlar. Aşılanmamış olan kişilerin hastanede yatma oranları tam doz aşısını olmuş kişilere göre daha fazla olduğu görülmektedir. Aşı olan kişilerde hastalık seyri daha hafif geçtiği hastaneye yatırılma oranlarının daha düşük olduğu bilinmektedir. Aşılar hafif enfeksiyonlarda %100 koruma sağlayabiliyorken aşılanmamış kişilerde koronavirüs kaynaklı ağır hastalıkların %97’ si görüldüğü ve aşıların önemi konusunda bilgi veriyor. Aşıları tam doz uygulatıp maske ve mesafe kurallarına uyan kişilerin Delta varyantına karşı daha korunaklı olabileceğini unutmayalım. Sağlıklı günler dileriz.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.
